واکسن HPV برای چه کسانی است؟
واکسن HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های علمی در زمینه پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی است. این واکسن، به‌ویژه برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم، زگیل‌های تناسلی و برخی سرطان‌های ناحیه تناسلی و دهانی طراحی شده است. اما یکی از پرسش‌های رایج درباره آن این است که «چه کسانی باید این واکسن را دریافت کنند؟» پاسخ به این سؤال به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، وضعیت ایمنی بدن و سوابق پزشکی فرد بستگی دارد.
اهمیت دریافت واکسن HPV
ویروس HPV شایع‌ترین عفونت مقاربتی در جهان است. بسیاری از افراد در طول زندگی‌شان حداقل یک‌بار با یکی از انواع این ویروس مواجه می‌شوند. برخی از این انواع، بی‌خطرند و باعث زگیل تناسلی می‌شوند، اما برخی دیگر می‌توانند منجر به سرطان‌هایی چون سرطان دهانه رحم، واژن، فرج، مقعد، آلت تناسلی، گلو و زبان شوند. واکسیناسیون به‌موقع، راهی مؤثر برای جلوگیری از انتقال ویروس و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از آن است.
گروه سنی ایده‌آل برای دریافت واکسن
بهترین زمان برای تزریق واکسن HPV، پیش از شروع فعالیت جنسی است. سازمان بهداشت جهانی و مراکز کنترل بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کنند:
-
دختران و پسران بین ۹ تا ۱۴ سال: این گروه سنی بیشترین پاسخ ایمنی را نسبت به واکسن نشان می‌دهند. همچنین، چون هنوز فعالیت جنسی را آغاز نکرده‌اند، در معرض ویروس قرار نگرفته‌اند و واکسن می‌تواند بیشترین تأثیر را داشته باشد.
-
نوجوانان و جوانان بین ۱۵ تا ۲۶ سال: اگرچه تأثیر واکسن ممکن است در این سنین کمتر از گروه‌های سنی پایین‌تر باشد، اما هنوز هم برای پیشگیری از برخی انواع HPV مؤثر است، به‌ویژه اگر فرد هنوز با همه گونه‌های پرخطر ویروس تماس نداشته باشد.
واکسن HPV برای چه دخترانی مناسب است؟
واکسن برای تمام دخترانی که هنوز وارد رابطه جنسی نشده‌اند، توصیه می‌شود. با این حال، حتی اگر دختر یا زن جوان فعالیت جنسی داشته باشد، ممکن است هنوز با گونه‌های خاصی از ویروس آلوده نشده باشد. بنابراین، واکسن همچنان می‌تواند از ابتلای او به سایر انواع ویروس جلوگیری کند.
زنانی که قصد بارداری دارند یا باردار هستند باید در مورد زمان مناسب واکسیناسیون با پزشک مشورت کنند، زیرا واکسن HPV در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، اما پس از زایمان قابل دریافت است.
آیا پسران هم باید واکسن HPV دریافت کنند؟
بله. برخلاف تصور رایج، HPV تنها یک مشکل زنانه نیست. پسران نیز می‌توانند ناقل ویروس باشند یا به انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان مقعد، آلت تناسلی، گلو و زگیل‌های تناسلی دچار شوند. واکسن در پسران نیز همانند دختران، باید پیش از شروع فعالیت جنسی و ideally در سنین ۹ تا ۱۴ سال تزریق شود. این اقدام به محافظت از سلامت جنسی مردان کمک کرده و به کاهش انتقال ویروس در جامعه می‌انجامد.
آیا بزرگسالان هم می‌توانند واکسن HPV بزنند؟
اگرچه اثربخشی واکسن در بزرگسالان کمتر از نوجوانان است، اما افراد تا سن ۴۵ سالگی نیز می‌توانند با مشورت پزشک این واکسن را دریافت کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تزریق واکسن را برای مردان و زنان بین ۲۷ تا ۴۵ سال در شرایط خاص تأیید کرده است.
این افراد شامل کسانی هستند که:
-
شریک جنسی متعدد دارند
-
شریک جنسی جدید دارند
-
در معرض خطر بالاتر ابتلا هستند (مانند مبتلایان به HIV)
-
در گذشته واکسن دریافت نکرده‌اند
افراد مبتلا به HIV یا نقص ایمنی
افرادی که دچار بیماری‌های مزمن تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هستند، از جمله مبتلایان به HIV یا کسانی که پیوند اعضا داشته‌اند، باید با مشورت پزشک درباره تزریق واکسن تصمیم بگیرند. در این بیماران، چون بدن توانایی مقابله با ویروس‌ها را ندارد، واکسن می‌تواند به‌عنوان سپری محافظتی عمل کند. در این موارد معمولاً سه دوز کامل واکسن تجویز می‌شود.
آیا زنان متأهل یا فعال جنسی می‌توانند واکسن HPV بزنند؟
بله. ازدواج یا داشتن شریک جنسی مانع دریافت واکسن نیست. حتی اگر فرد به یک نوع خاص از HPV مبتلا شده باشد، واکسن می‌تواند از او در برابر سایر انواع پرخطر محافظت کند. بنابراین دریافت واکسن برای زنان متأهل، فعال جنسی یا حتی مادران جوان مفید است، به‌ویژه اگر در گذشته این واکسن را دریافت نکرده باشند.
آیا پس از ابتلا به HPV باز هم واکسن مفید است؟
واکسن HPV توانایی درمان عفونت فعال را ندارد، اما اگر فرد تنها به یکی از انواع ویروس آلوده شده باشد، ممکن است هنوز در برابر سایر انواع ایمن نباشد. در چنین شرایطی، واکسن همچنان می‌تواند مفید باشد. بنابراین، حتی در صورت سابقه زگیل تناسلی یا عفونت HPV، مشاوره با پزشک برای دریافت واکسن توصیه می‌شود.
چه کسانی نباید واکسن HPV بزنند؟
در شرایط خاصی واکسن HPV ممکن است توصیه نشود:
-
زنان باردار (تا پایان بارداری باید صبر کرد)
-
افراد دارای حساسیت شدید به مواد موجود در واکسن (مانند آلومینیوم، مخمر یا پروتئین‌های خاص)
-
کسانی که در نوبت قبلی واکسن دچار واکنش آلرژیک شدید شده‌اند
-
کسانی که تب شدید یا بیماری حاد دارند (واکسیناسیون باید به تعویق بیفتد)
دریافت واکسن HPV چه مزایایی دارد؟
-
پیشگیری از سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط با HPV
-
جلوگیری از ابتلا به زگیل تناسلی
-
کاهش انتقال ویروس در جامعه
-
محافظت بلندمدت و ایمن
-
کمک به کنترل شیوع عفونت‌های مقاربتی
نتیجه‌گیری
واکسن HPV یکی از مؤثرترین ابزارها برای محافظت از سلامت جنسی افراد است. این واکسن عمدتاً برای دختران و پسران در سنین ۹ تا ۱۴ سال توصیه می‌شود، اما نوجوانان، جوانان، بزرگسالان تا ۴۵ سال، و حتی افراد با نقص ایمنی نیز می‌توانند تحت شرایط خاص از مزایای آن بهره‌مند شوند. برخلاف باور رایج، مردان نیز باید واکسن را دریافت کنند تا از بیماری‌های مرتبط با HPV در امان باشند. تصمیم‌گیری در مورد دریافت واکسن بهتر است با مشورت پزشک انجام شود تا بر اساس سن، وضعیت سلامتی و سوابق فردی بهترین گزینه انتخاب شود.