هرپس چگونه منتقل می شود؟

هرپس چگونه منتقل می‌شود؟

ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex Virus – HSV) یکی از ویروس‌های شایع انسانی است که می‌تواند باعث تبخال دهانی یا تناسلی شود. بسیاری از افراد در طول زندگی خود با این ویروس تماس دارند، حتی اگر هیچ‌گاه علائمی تجربه نکنند. شناخت دقیق نحوه انتقال این ویروس برای پیشگیری و کاهش گسترش آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، با جزئیات کامل به بررسی روش‌های انتقال هرپس پرداخته می‌شود.

آشنایی با انواع ویروس هرپس

ویروس هرپس دو نوع اصلی دارد:

• HSV-1: معمولاً عامل تبخال دهانی است، ولی می‌تواند تبخال تناسلی نیز ایجاد کند.

• HSV-2: بیشتر با تبخال تناسلی در ارتباط است.

هر دو نوع ویروس می‌توانند مناطق مختلف بدن را درگیر کنند و از طریق تماس مستقیم با پوست، مخاط یا مایعات آلوده منتقل شوند.

انتقال هرپس از طریق رابطه جنسی

اصلی‌ترین و شایع‌ترین روش انتقال هرپس، رابطه جنسی است. این شامل موارد زیر می‌شود:

• رابطه جنسی واژینال

• رابطه دهانی

• رابطه مقعدی

در طی این تماس‌ها، اگر یکی از افراد مبتلا به ویروس باشد – حتی اگر زخم یا تاول آشکاری نداشته باشد – ممکن است ویروس را به شریک جنسی خود منتقل کند. استفاده از کاندوم خطر را کاهش می‌دهد، اما ۱۰۰٪ محافظت نمی‌کند؛ چرا که ممکن است نواحی آلوده خارج از پوشش کاندوم قرار گیرند.

انتقال هرپس از طریق تماس پوستی

ویروس هرپس می‌تواند از طریق تماس مستقیم پوست با پوست نیز منتقل شود. برای مثال:

• بوسیدن فردی که تبخال دارد

• لمس زخم تبخال با دست و سپس لمس دهان، چشم یا ناحیه تناسلی

• تماس نواحی مرطوب بدن (مثل لب یا ناحیه تناسلی) با زخم یا نواحی دارای ویروس

این نوع تماس حتی اگر کوتاه باشد، می‌تواند منجر به انتقال ویروس شود.

آیا هرپس بدون علامت نیز منتقل می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین دلایل گسترش هرپس، انتقال در زمان بدون علامت است. بسیاری از افراد مبتلا به HSV هیچ‌گاه علائم واضحی مانند تاول، زخم یا خارش ندارند اما همچنان ویروس را به دیگران منتقل می‌کنند. این وضعیت به «Shedding» یا ریزش ویروسی معروف است. در این حالت، ویروس در سطح پوست فعال است و می‌تواند از طریق تماس با دیگران منتقل شود، بدون آنکه خود فرد علائمی احساس کند.

انتقال هرپس از طریق وسایل مشترک

ویروس هرپس برای زنده ماندن به محیط مرطوب و گرم نیاز دارد و خارج از بدن، عمر کوتاهی دارد. با این حال، در برخی شرایط نادر می‌تواند از طریق وسایلی که به‌تازگی با ناحیه آلوده تماس داشته‌اند منتقل شود، از جمله:

• حوله یا لیوان آلوده به بزاق حاوی ویروس (برای HSV-1)

• وسایل آرایشی لب مشترک

• تیغ اصلاح در تماس با ناحیه آلوده

هرچند این روش‌های انتقال بسیار نادر هستند، اما رعایت بهداشت شخصی می‌تواند خطر را تقریباً به صفر برساند.

انتقال هرپس از مادر به نوزاد

در برخی موارد خاص، ویروس هرپس می‌تواند از مادر به نوزاد منتقل شود، مخصوصاً در زمان زایمان طبیعی. اگر مادر در زمان زایمان دارای عفونت فعال باشد (مخصوصاً در مورد HSV-2)، احتمال انتقال به نوزاد بالا می‌رود و می‌تواند باعث عفونت شدید یا حتی تهدیدکننده زندگی در نوزاد شود. پزشکان در این موارد ممکن است زایمان سزارین را توصیه کنند.

آیا تبخال دهانی می‌تواند باعث تبخال تناسلی شود؟

بله، در صورتی که فردی که تبخال دهانی دارد (HSV-1) رابطه دهانی با فرد دیگری برقرار کند، ویروس می‌تواند به ناحیه تناسلی منتقل شود. در واقع، امروزه بسیاری از موارد تبخال تناسلی در جوانان توسط HSV-1 و نه HSV-2 ایجاد می‌شود، زیرا رابطه دهانی شایع‌تر شده است. این نکته نشان می‌دهد که حتی تبخال ساده لب نیز می‌تواند خطرناک باشد.

آیا هرپس از طریق خون منتقل می‌شود؟

خیر، ویروس هرپس از طریق خون منتقل نمی‌شود. برخلاف برخی دیگر از ویروس‌ها مانند HIV یا هپاتیت B، HSV در خون فعال نیست و انتقال آن از طریق تماس مستقیم با پوست یا مخاط اتفاق می‌افتد. بنابراین، انتقال از طریق تزریق یا انتقال خون تقریباً غیرممکن است.

روش‌های کاهش خطر انتقال ویروس هرپس

برای کاهش خطر انتقال این ویروس، رعایت توصیه‌های زیر اهمیت زیادی دارد:

• پرهیز از تماس جنسی در زمان فعال بودن تبخال (وجود زخم یا تاول)

• استفاده از کاندوم در تمام روابط جنسی

• استفاده از داروهای ضدویروسی تحت نظر پزشک برای کاهش دفعات شیوع و انتقال

• آموزش شریک جنسی و افزایش آگاهی در مورد علائم و زمان‌های پرخطر

• عدم استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند حوله، لیوان یا لوازم اصلاح

آیا واکسن برای هرپس وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ واکسن تاییدشده‌ای برای پیشگیری از هرپس سیمپلکس وجود ندارد. با این حال، تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است. برخی از واکسن‌های آزمایشی وارد فازهای بالینی شده‌اند، ولی هنوز در دسترس عمومی قرار نگرفته‌اند.

نتیجه‌گیری

هرپس سیمپلکس ویروسی بسیار رایج و قابل انتقال است که عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوست، مخاط یا رابطه جنسی منتقل می‌شود. حتی در صورت نبود علائم، افراد می‌توانند ناقل باشند. شناخت دقیق روش‌های انتقال این ویروس و رعایت اصول بهداشتی و جنسی ایمن، نقش مؤثری در پیشگیری از گسترش آن دارد. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر بیماری کمک کند.