عفونت لابیای واژن؛ دلایل، علائم، درمان و پیشگیری
عفونت لابیای واژن یکی از مشکلات شایع و در عین حال آزاردهنده در میان زنان است که ممکن است در هر سنی رخ دهد. لابیا (لب‌های بیرونی و درونی واژن) بخشی از ساختار خارجی اندام تناسلی زنانه است که نقش مهمی در محافظت از واژن و حفظ رطوبت طبیعی آن دارد. زمانی که این ناحیه دچار التهاب، خارش، سوزش یا ترشح شود، ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد. این مقاله به‌طور جامع به بررسی علل، علائم، راه‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از عفونت لابیای واژن می‌پردازد.
عفونت لابیای واژن چیست؟
عفونت لابیای واژن به التهاب و عفونت ناحیه لابیا (لب‌های کوچک و بزرگ واژن) اطلاق می‌شود که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها یا عوامل تحریک‌کننده محیطی ایجاد شود. این نوع عفونت ممکن است محدود به لابیا باشد یا به نواحی اطراف مانند واژن یا مجرای ادراری نیز گسترش یابد.
انواع لابیا و نواحی درگیر در عفونت
لابیا به دو بخش تقسیم می‌شود:
-
لابیا ماژورا: لب‌های بزرگ بیرونی که از پوست پوشیده شده‌اند.
-
لابیا مینورا: لب‌های داخلی که درون لابیا ماژورا قرار دارند و به دهانه واژن نزدیک‌تر هستند.
عفونت می‌تواند یکی یا هر دو ناحیه را درگیر کند و بسته به نوع عامل عفونت، شدت و علائم آن متفاوت خواهد بود.
علائم شایع عفونت لابیای واژن
علائم عفونت ممکن است به‌صورت تدریجی یا ناگهانی بروز پیدا کنند و شامل موارد زیر باشند:
-
خارش مداوم یا شدید در ناحیه لابیا
-
سوزش و درد، به‌ویژه هنگام ادرار یا تماس
-
قرمزی، التهاب یا تورم لب‌های واژن
-
ترشحات غیرعادی از واژن یا لابیا (گاهی همراه با بوی ناخوشایند)
-
پوسته‌پوسته شدن یا ترک خوردن پوست
-
احساس گرما یا حرارت در ناحیه تناسلی
-
زخم یا تاول در موارد شدید یا ویروسی
علل شایع عفونت لابیای واژن
علت عفونت لابیا ممکن است میکروبی، ویروسی، قارچی یا حتی واکنشی به عوامل محیطی باشد. برخی از علل رایج عبارتند از:
1. عفونت قارچی (کاندیدا)
قارچ کاندیدا آلبیکانس شایع‌ترین عامل عفونت‌های قارچی است که ممکن است باعث خارش شدید، قرمزی و ترشح سفید پنیرمانند در ناحیه لابیا شود.
2. عفونت باکتریایی (واژینوز باکتریایی)
این نوع عفونت زمانی رخ می‌دهد که تعادل باکتری‌های مفید در واژن به‌هم می‌خورد و باکتری‌های مضر رشد بیشتری پیدا می‌کنند. ممکن است باعث بوی ماهی مانند و ترشحات خاکستری یا سفید شود.
3. ویروس‌ها (هرپس تناسلی، HPV)
ویروس‌هایی مانند هرپس سیمپلکس یا ویروس پاپیلومای انسانی می‌توانند باعث ایجاد زخم، تاول و التهاب در لابیا شوند. این ویروس‌ها اغلب از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند.
4. آلرژی و تحریک پوستی
استفاده از صابون‌های عطردار، دستمال مرطوب، لباس زیر تنگ یا مواد شوینده ممکن است باعث تحریک لابیا و التهاب آن شود، که در صورت باقی‌ماندن، زمینه‌ساز عفونت نیز خواهد بود.
5. عدم رعایت بهداشت یا خشکی بیش‌ازحد ناحیه
عدم شست‌وشوی صحیح، تعریق زیاد، استفاده طولانی از لباس‌های مرطوب یا خشک بودن بیش‌ازحد لابیا نیز می‌تواند زمینه‌ساز رشد میکروارگانیسم‌ها و عفونت شود.
چه کسانی بیشتر در معرض عفونت لابیا هستند؟
برخی شرایط و رفتارها احتمال ابتلا به عفونت لابیای واژن را افزایش می‌دهند، از جمله:
-
داشتن دیابت کنترل‌نشده
-
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به‌مدت طولانی
-
استفاده از دوش واژینال
-
روابط جنسی محافظت‌نشده یا متعدد
-
بارداری یا تغییرات هورمونی شدید
-
ضعف سیستم ایمنی بدن
روش‌های تشخیص عفونت لابیای واژن
پزشک متخصص زنان برای تشخیص دقیق عفونت ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
-
معاینه فیزیکی ناحیه لابیا و واژن
-
بررسی نوع و رنگ ترشحات
-
نمونه‌برداری از ترشحات جهت کشت قارچ یا باکتری
-
تست‌های آزمایشگاهی خون یا ادرار
-
آزمایش HPV یا HSV در صورت مشکوک بودن به عفونت ویروسی
درمان عفونت لابیای واژن
درمان بسته به نوع عامل ایجادکننده عفونت متفاوت است:
-
عفونت قارچی: داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی مانند کلوتریمازول یا فلوکونازول تجویز می‌شود.
-
عفونت باکتریایی: آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول یا کلیندامایسین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
عفونت ویروسی: داروهای ضدویروس مانند آسیکلوویر برای کنترل علائم تجویز می‌شوند.
-
تحریک پوستی یا آلرژیک: حذف عامل محرک، استفاده از کرم‌های ضدالتهاب یا آنتی‌هیستامین موضعی.
همچنین رعایت بهداشت فردی، پوشیدن لباس‌های نخی و تهویه‌پذیر، و پرهیز از استفاده از محصولات معطر نقش مهمی در بهبود و جلوگیری از بازگشت عفونت دارد.
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت لابیا
برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت لابیای واژن، بهتر است موارد زیر رعایت شود:
-
شست‌وشوی روزانه ناحیه تناسلی با آب ولرم (بدون صابون‌های قوی)
-
خشک‌کردن کامل ناحیه پس از استحمام یا ادرار
-
استفاده از لباس زیر نخی و تعویض منظم آن
-
اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ برای مدت طولانی
-
خودداری از دوش واژینال یا استفاده از محصولات تحریک‌کننده
-
رعایت بهداشت در روابط جنسی و استفاده از کاندوم
-
معاینه منظم توسط پزشک متخصص زنان
نتیجه‌گیری
عفونت لابیای واژن یکی از مشکلات شایع و گاه نگران‌کننده در زنان است که معمولاً با علائمی مانند خارش، سوزش، ترشح یا التهاب ظاهر می‌شود. شناخت علائم هشداردهنده، شناسایی علت دقیق، و شروع درمان مناسب می‌تواند به پیشگیری از بروز عوارض جدی‌تر کمک کند. با رعایت بهداشت فردی، انتخاب محصولات بهداشتی مناسب و مراجعه منظم به پزشک، می‌توان احتمال ابتلا به این نوع عفونت را تا حد زیادی کاهش داد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرطبیعی در ناحیه لابیا، بهترین اقدام، مراجعه سریع به پزشک برای تشخیص و درمان صحیح است.