پیشگیری طبیعی از بارداری توسط مردان
پیشگیری از بارداری تنها مسئولیت زنان نیست و امروزه نقش مردان در کنترل بارداری و برنامه‌ریزی خانوادگی بیش از پیش اهمیت یافته است. در کنار روش‌های پزشکی و دارویی، برخی از مردان به دلایل مختلف از روش‌های طبیعی برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند. این روش‌ها به ابزار خاصی نیاز ندارند و معمولاً بر پایه شناخت دقیق از فیزیولوژی بدن و زمان‌بندی رابطه جنسی طراحی شده‌اند. در این مقاله، به‌طور کامل به بررسی روش‌های پیشگیری طبیعی از بارداری توسط مردان، مزایا، معایب و نکات مهم در استفاده از آن‌ها می‌پردازیم.
تعریف روش طبیعی جلوگیری از بارداری
روش‌های طبیعی جلوگیری از بارداری، به تکنیک‌هایی گفته می‌شود که بدون استفاده از دارو، وسیله یا مداخله پزشکی و تنها از طریق مدیریت زمان رابطه جنسی یا تغییر در رفتار جنسی برای پیشگیری از لقاح به کار می‌روند. این روش‌ها معمولاً به دو صورت کلی انجام می‌شوند:
-
کنترل زمان نزدیکی جنسی بر اساس چرخه قاعدگی زن
-
کنترل انزال توسط مرد (روش خروجی یا انزال خارج از واژن)
روش‌های طبیعی مورد استفاده مردان عمدتاً مبتنی بر انزال کنترل‌شده هستند، اما آگاهی از زمان تخمک‌گذاری هم می‌تواند به اثرگذاری این روش کمک کند.
روش انزال خارج از واژن (Withdrawal Method)
یکی از رایج‌ترین روش‌های طبیعی جلوگیری از بارداری توسط مردان، روش انزال خارج از واژن یا روش بیرون کشیدن (coitus interruptus) است. در این روش، مرد درست قبل از رسیدن به اوج لذت جنسی، آلت تناسلی خود را از واژن خارج کرده و انزال را در خارج از بدن زن انجام می‌دهد تا از ورود اسپرم به داخل رحم جلوگیری شود.
این روش نیاز به کنترل دقیق، شناخت بدن و هماهنگی بین زوجین دارد. هرچند ساده به نظر می‌رسد، اما در صورت عدم اجرای صحیح، احتمال بارداری وجود دارد.
مزایای روش انزال خارج از واژن
-
بدون نیاز به ابزار یا دارو
-
بدون عوارض جانبی هورمونی یا جسمی
-
قابل استفاده در هر زمان و مکان
-
روش فوری و قابل برگشت
این مزایا باعث شده بسیاری از زوجین در شرایط خاص یا به عنوان روش مکمل از این تکنیک استفاده کنند.
معایب و ریسک‌های روش طبیعی توسط مردان
اگرچه انزال خارج از واژن ساده و در دسترس است، اما معایبی هم دارد:
-
احتمال خطا: کنترل لحظه انزال برای همه مردان آسان نیست، مخصوصاً در شرایط هیجان یا استرس
-
وجود اسپرم در مایع پیشاب: حتی قبل از انزال، مایع پیشاب می‌تواند حاوی تعداد کمی اسپرم باشد که منجر به بارداری شود
-
نیاز به تمرین و تجربه: زوج‌هایی که تجربه کمتری دارند، احتمال خطا در آن‌ها بیشتر است
-
عدم محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی
طبق آمار، اثربخشی روش بیرون کشیدن در شرایط ایده‌آل تا ۹۶٪ است، اما در استفاده معمول بین ۷۸ تا ۸۲٪ تخمین زده می‌شود، یعنی از هر ۵ زوجی که فقط به این روش تکیه می‌کنند، یک زوج ممکن است در طول یک سال بارداری ناخواسته داشته باشد.
نقش مرد در شناخت زمان تخمک‌گذاری زن
برای افزایش اثربخشی روش‌های طبیعی، مرد باید با چرخه قاعدگی زن آشنا باشد. در دوران تخمک‌گذاری که معمولاً بین روزهای ۱۰ تا ۱۶ سیکل قاعدگی رخ می‌دهد، احتمال بارداری بسیار زیاد است. در این دوره، یا باید رابطه جنسی انجام نشود یا در صورت انجام، انزال خارج از واژن با دقت بالا انجام گیرد.
زن می‌تواند علائم تخمک‌گذاری مانند تغییر دمای بدن، ترشحات شفاف و کش‌دار واژن یا درد خفیف در ناحیه تخمدان را پیگیری کند و اطلاعات آن را با همسرش در میان بگذارد. هماهنگی بین زوجین در این مرحله نقش کلیدی دارد.
روش آگاهی از باروری به کمک مردان
روش آگاهی از باروری (Fertility Awareness Method) به روشی گفته می‌شود که زوجین با شناخت کامل از سیکل قاعدگی، روزهای باروری را شناسایی کرده و در این ایام از رابطه جنسی محافظت‌نشده خودداری می‌کنند یا از روش‌های طبیعی مانند بیرون کشیدن استفاده می‌کنند. مرد در این روش می‌تواند نقش حمایتی فعال داشته باشد:
-
پیگیری تقویم قاعدگی همسر
-
مشارکت در ثبت دمای بدن یا بررسی ترشحات واژن
-
احترام به زمان‌های اجتناب از رابطه یا رعایت تکنیک‌های صحیح انزال
مشارکت مرد در این فرآیند می‌تواند همدلی و رضایت جنسی را در رابطه افزایش دهد.
راهکارهای افزایش موفقیت در پیشگیری طبیعی
برای این‌که روش طبیعی توسط مردان مؤثرتر باشد، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
-
تمرین مداوم کنترل انزال در شرایط غیرفعال
-
استفاده همزمان از کاندوم در روزهای نزدیک به تخمک‌گذاری
-
افزایش آگاهی زوجین از بدن خود و یکدیگر
-
مشورت با مشاور باروری برای تعیین دقیق روزهای بارور
-
داشتن برنامه پشتیبان در صورت بروز خطا یا رابطه مشکوک
همچنین در صورت بروز انزال ناخواسته یا مشکوک، استفاده از قرص اورژانسی توسط زن طی ۷۲ ساعت پس از نزدیکی می‌تواند احتمال بارداری را کاهش دهد.
چه زمانی نباید از روش طبیعی استفاده کرد؟
برخی شرایط وجود دارد که در آن‌ها توصیه نمی‌شود صرفاً به روش طبیعی برای جلوگیری از بارداری تکیه شود:
-
زوج‌هایی که به‌هیچ‌وجه تمایل به بارداری ندارند
-
مردانی که کنترل کمی روی زمان انزال دارند
-
زنانی با سیکل قاعدگی نامنظم یا غیرقابل پیش‌بینی
-
روابط جنسی پرتنش، استرسی یا با هماهنگی پایین بین زوجین
-
عدم دسترسی به روش‌های پشتیبان در صورت بروز خطا
در این موارد، استفاده از روش‌های مطمئن‌تر مانند کاندوم یا روش‌های ترکیبی توصیه می‌شود.
سخن پایانی
پیشگیری طبیعی از بارداری توسط مردان، روشی قابل اجرا، بدون هزینه و بدون عوارض جانبی جدی است، اما به دقت، هماهنگی و شناخت بالا از بدن و سیکل قاعدگی نیاز دارد. مردانی که تمایل به استفاده از این روش دارند، باید نسبت به زمان انزال و چرخه باروری همسر خود آگاه باشند و مسئولیت‌پذیرانه با موضوع باروری برخورد کنند. هرچند این روش برای برخی زوج‌ها مناسب است، اما به‌تنهایی همیشه قابل اطمینان نیست و در صورت نیاز می‌توان آن را با سایر روش‌های پیشگیری ترکیب کرد تا احتمال موفقیت افزایش یابد.