تفاوت اکلامپسی و پره اکلامپسی

تفاوت اکلامپسی و پره‌اکلامپسی؛ شناخت دقیق دو وضعیت خطرناک بارداری

بارداری دوره‌ای حساس و پرچالش در زندگی زنان است که ممکن است با عوارضی همراه باشد. یکی از جدی‌ترین عوارض بارداری، پره‌اکلامپسی و اکلامپسی است که اگر به‌درستی تشخیص داده نشود، می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های اساسی میان این دو بیماری، علائم، علل، راه‌های پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.

پره‌اکلامپسی چیست؟

پره‌اکلامپسی (Preeclampsia) نوعی اختلال در دوران بارداری است که معمولاً پس از هفته‌ی بیستم حاملگی رخ می‌دهد و با افزایش فشار خون و وجود پروتئین در ادرار مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند خفیف یا شدید باشد و در صورت عدم درمان به عوارض جدی‌تری مانند آسیب کلیه، کبد یا مغز منجر شود.

پره‌اکلامپسی ممکن است بدون علامت یا با نشانه‌های خفیف آغاز شود، اما با پیشرفت بیماری، خطر برای مادر و جنین افزایش می‌یابد. تشخیص زودهنگام و پیگیری درمان نقش بسیار مهمی در کاهش خطرات دارد.

اکلامپسی چیست؟

اکلامپسی (Eclampsia) مرحله‌ی پیشرفته و خطرناک پره‌اکلامپسی است که با تشنج‌های غیرقابل کنترل همراه است و می‌تواند تهدیدکننده‌ی زندگی مادر و جنین باشد. این وضعیت اغلب در زنانی رخ می‌دهد که پره‌اکلامپسی شدید دارند و بدون درمان مانده‌اند.

اکلامپسی به دلیل اختلال در گردش خون مغز، تورم مغزی و تحریک‌پذیری شدید سیستم عصبی ایجاد می‌شود. وقوع تشنج در این حالت می‌تواند منجر به خونریزی مغزی، کما، یا حتی مرگ شود.

تفاوت اصلی پره‌اکلامپسی و اکلامپسی چیست؟

تفاوت عمده بین پره‌اکلامپسی و اکلامپسی در وجود یا عدم وجود تشنج است. در پره‌اکلامپسی، علائمی مانند فشار خون بالا و پروتئین در ادرار مشاهده می‌شود، اما تشنج وجود ندارد. در حالی که اکلامپسی با تشنج شدید و ناگهانی همراه است و نشان‌دهنده‌ی پیشرفت خطرناک بیماری است.

علائم پره‌اکلامپسی

علائم پره‌اکلامپسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فشار خون بالای ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر

• پروتئین در ادرار (پروتئینوری)

• تورم شدید در دست‌ها، پاها و صورت

• سردردهای شدید

• تاری دید یا دوبینی

• درد ناحیه فوقانی شکم (معمولاً در سمت راست)

• کاهش حجم ادرار

این علائم باید به‌سرعت بررسی شوند، زیرا ممکن است مقدمه‌ای برای بروز اکلامپسی باشند.

علائم اکلامپسی

اکلامپسی معمولاً با تشنج آغاز می‌شود، اما ممکن است علائم زیر نیز دیده شوند:

• از دست دادن هوشیاری

• حرکات غیرارادی عضلانی

• سرگیجه و تهوع شدید

• خونریزی مغزی (در موارد شدید)

• کما یا بی‌هوشی طولانی‌مدت

تشنج در اکلامپسی معمولاً بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد، حتی در زنانی که پره‌اکلامپسی خفیف دارند. به همین دلیل، کنترل دقیق شرایط مادر باردار بسیار حیاتی است.

عوامل خطر پره‌اکلامپسی و اکلامپسی

برخی از زنان بیش از دیگران در معرض ابتلا به پره‌اکلامپسی و اکلامپسی هستند. عوامل خطر شامل:

• سابقه خانوادگی پره‌اکلامپسی

• بارداری اول

• بارداری دوقلو یا چندقلو

• سابقه فشار خون بالا، دیابت یا بیماری کلیوی

• اضافه وزن یا چاقی

• سن بالا (بالای ۳۵ سال)

شناسایی این عوامل می‌تواند در پیشگیری و مدیریت بهتر بیماری موثر باشد.

عوارض احتمالی برای مادر و جنین

پره‌اکلامپسی و اکلامپسی در صورت عدم درمان، می‌توانند منجر به عوارض جدی شوند:

برای مادر:

• آسیب به کلیه، کبد یا مغز

• اختلالات انعقادی

• خونریزی شدید

• مرگ مادر

برای جنین:

• رشد ناکافی در رحم (IUGR)

• تولد زودرس

• کمبود اکسیژن

• مرگ داخل رحمی

راه‌های تشخیص پره‌اکلامپسی

تشخیص پره‌اکلامپسی معمولاً با اندازه‌گیری منظم فشار خون و آزمایش ادرار انجام می‌شود. در صورت مشاهده‌ی فشار خون بالا همراه با پروتئین در ادرار، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون، سونوگرافی جنین و بررسی عملکرد کبد و کلیه را تجویز کند.

روش‌های درمان پره‌اکلامپسی و اکلامپسی

درمان پره‌اکلامپسی:

• کنترل فشار خون با دارو

• استراحت نسبی یا بستری در موارد شدید

• بررسی مداوم سلامت جنین

• زایمان زودرس در صورت تهدید سلامت مادر یا جنین

درمان اکلامپسی:

• بستری فوری در بیمارستان

• کنترل تشنج با داروهایی مانند سولفات منیزیم

• کاهش فشار خون شدید

• انجام زایمان در اسرع وقت پس از کنترل وضعیت

نقش پیشگیری در کاهش بروز اکلامپسی

پیشگیری از اکلامپسی در درجه اول با تشخیص زودهنگام پره‌اکلامپسی و کنترل دقیق آن امکان‌پذیر است. مراجعه منظم به پزشک، کنترل فشار خون، تغذیه سالم، کاهش مصرف نمک، ورزش مناسب و پرهیز از استرس نقش مهمی در پیشگیری دارند.

نتیجه‌گیری

پره‌اکلامپسی و اکلامپسی دو وضعیت مرتبط اما کاملاً متفاوت در بارداری هستند که نیاز به توجه و رسیدگی فوری دارند. پره‌اکلامپسی با نشانه‌هایی مانند فشار خون بالا و پروتئین در ادرار شروع می‌شود و اگر درمان نشود، ممکن است به اکلامپسی و تشنج‌های خطرناک منجر شود. تشخیص به‌موقع، مراجعه منظم به پزشک و مراقبت‌های دقیق می‌توانند از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری کنند.

شناخت تفاوت این دو وضعیت و آمادگی برای مواجهه با آن‌ها گامی مهم در ارتقاء سلامت مادر و نوزاد به‌شمار می‌رود.