عوارض پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) بر جنین
پره‌اکلامپسی یا همان مسمومیت بارداری، یکی از خطرناک‌ترین اختلالات دوران بارداری است که اگر به‌موقع تشخیص و درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی برای جنین و مادر ایجاد کند. این وضعیت معمولاً در نیمه دوم بارداری (پس از هفته ۲۰) ایجاد شده و با علائمی مانند فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار و گاهی تورم شدید همراه است. در این مقاله به بررسی کامل و علمی عوارض پره‌اکلامپسی بر جنین پرداخته‌ایم.
تأثیر پره‌اکلامپسی بر جریان خون جفت
یکی از نخستین و مهم‌ترین اثرات پره‌اکلامپسی، کاهش جریان خون به سمت جفت است. زمانی که فشار خون مادر بالا می‌رود، عروق خونی جفت نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و نمی‌توانند خون و اکسیژن را به اندازه کافی به جنین برسانند. این مسأله ممکن است باعث رشد ناکافی جنین (IUGR) یا حتی کاهش ضربان قلب او شود.
کاهش رشد داخل رحمی جنین (IUGR)
جنینی که در اثر پره‌اکلامپسی دچار محدودیت رشد داخل رحمی می‌شود، ممکن است وزن کمتر از حد طبیعی داشته باشد. این عارضه معمولاً ناشی از ناکافی بودن اکسیژن و مواد مغذی در نتیجه خون‌رسانی ضعیف است. نوزادان با IUGR بیشتر در معرض خطر مشکلات تنفسی، افت قند خون و دیگر اختلالات دوران نوزادی قرار دارند.
زایمان زودرس
در موارد شدید پره‌اکلامپسی، پزشک ممکن است برای نجات جان مادر و جنین، تصمیم به ختم زودتر بارداری بگیرد. زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری) می‌تواند منجر به تولد نوزادی نارس با خطراتی مانند مشکلات تنفسی، نارسایی کبدی و مغزی و نیاز به مراقبت‌های ویژه نوزادان شود.
نارسایی تنفسی و مشکلات ریوی در نوزاد
نوزادانی که به دلیل پره‌اکلامپسی زودتر از موعد متولد می‌شوند، اغلب دارای ریه‌هایی رشد نیافته هستند و ممکن است دچار سندروم دیسترس تنفسی شوند. این عارضه می‌تواند نیاز به بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان و حتی استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی داشته باشد.
اختلال در رشد مغز و سیستم عصبی
پره‌اکلامپسی می‌تواند باعث کاهش دریافت اکسیژن توسط مغز جنین شود. کمبود اکسیژن مغزی، مخصوصاً اگر طولانی‌مدت باشد، ممکن است به مشکلات تکاملی، اختلال در حافظه، تمرکز یا حتی فلج مغزی در مراحل بعدی زندگی منجر شود.
مرده‌زایی (Stillbirth)
در شدیدترین حالت، پره‌اکلامپسی درمان‌نشده می‌تواند به مرگ داخل رحمی جنین منجر شود. قطع کامل خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی از طریق جفت ممکن است باعث توقف رشد جنین و مرگ او در رحم گردد. این خطر به‌ویژه در مواردی که علائم پره‌اکلامپسی نادیده گرفته می‌شوند، بیشتر است.
اختلال در عملکرد جفت
جفتی که تحت تأثیر پره‌اکلامپسی قرار دارد، ممکن است زودتر از موعد از دیواره رحم جدا شود؛ این وضعیت به نام دکولمان جفت یا جداشدگی زودرس جفت شناخته می‌شود. این عارضه یکی از اورژانس‌های بارداری است که می‌تواند خونریزی شدید، درد شکمی و تهدید جدی برای جان مادر و جنین به‌همراه داشته باشد.
کاهش مایع آمنیوتیک
پره‌اکلامپسی گاهی با کاهش سطح مایع آمنیوتیک در رحم همراه است. مایع آمنیوتیک برای رشد ریه‌ها و تحرک مناسب جنین حیاتی است. کمبود این مایع می‌تواند باعث ناهنجاری‌های اسکلتی و تأخیر در تکامل اندام‌های حیاتی جنین شود.
احتمال نیاز به بستری طولانی‌مدت نوزاد
در مواردی که نوزاد نارس یا با وزن بسیار پایین متولد می‌شود، احتمال بستری طولانی‌مدت در بخش NICU (مراقبت‌های ویژه نوزادان) بسیار زیاد است. این نوزادان معمولاً نیازمند مراقبت‌های ویژه برای تنفس، تغذیه و پایش مداوم علائم حیاتی هستند.
پیامدهای طولانی‌مدت برای کودک
برخی از کودکانی که در نتیجه پره‌اکلامپسی مادر دچار عوارض شده‌اند، ممکن است در سال‌های بعدی زندگی دچار مشکلاتی مانند:
-
تأخیر در رشد گفتار یا مهارت‌های حرکتی
-
اختلالات رفتاری یا یادگیری
-
ابتلا به بیماری‌های متابولیک یا قلبی در آینده
نتیجه‌گیری
پره‌اکلامپسی یکی از خطرناک‌ترین عوارض دوران بارداری است که در صورت عدم کنترل می‌تواند پیامدهای جدی برای جنین داشته باشد؛ از محدودیت رشد گرفته تا زایمان زودرس و حتی مرگ داخل رحمی. آگاهی، پیگیری منظم مراقبت‌های دوران بارداری، و درمان سریع در صورت بروز علائم، بهترین راهکار برای کاهش خطرات این بیماری است. زنان باردار باید علائم هشداردهنده را جدی بگیرند و در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در فشار خون، تورم ناگهانی یا تغییر در حرکات جنین، فوراً به پزشک مراجعه کنند.