نحوه پماد زدن بعد از ختنه
ختنه یکی از عمل‌های جراحی رایج در بین نوزادان و کودکان پسر است که با هدف برداشتن پوست اضافی ناحیه آلت انجام می‌شود. پس از انجام این عمل، مراقبت‌های پس از جراحی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عفونت، تسریع روند بهبودی و کاهش درد ایفا می‌کند. یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مراقبت بعد از ختنه، استفاده صحیح از پمادهای موضعی است.
اهمیت پماد زدن بعد از ختنه
پماد زدن به محل ختنه از چند جهت اهمیت دارد:
-
جلوگیری از عفونت‌های موضعی که ممکن است به دلیل باز بودن زخم ایجاد شود
-
کاهش التهاب و قرمزی در ناحیه پوست آسیب‌دیده
-
تسریع روند ترمیم پوست و کاهش زمان بهبودی
-
کاهش احساس درد یا سوزش در ساعات و روزهای ابتدایی پس از عمل
-
جلوگیری از چسبیدن پوست به پوشک یا لباس زیر
استفاده صحیح از پماد موجب می‌شود روند بهبودی طبیعی بدن بدون اختلال طی شود و کودک یا نوزاد درد و ناراحتی کمتری تجربه کند.
چه نوع پمادهایی برای بعد از ختنه توصیه می‌شود؟
پزشکان معمولاً بسته به وضعیت کودک، نوع ختنه و شدت زخم، یکی از پمادهای زیر را تجویز می‌کنند:
-
پماد آنتی‌بیوتیک مانند تتراسایکلین یا جنتامایسین برای جلوگیری از عفونت
-
پماد وازلین یا پماد چرب ساده برای جلوگیری از چسبیدن پوست به پوشک
-
پماد لیدوکائین (با نظر پزشک) برای کاهش درد موضعی
-
پماد زینک اکساید یا دکسپانتنول جهت کمک به ترمیم پوست و کاهش التهاب
در برخی موارد، پزشک ممکن است ترکیبی از این پمادها را توصیه کند.
زمان شروع پماد زدن بعد از ختنه
پماد زدن معمولاً بلافاصله پس از پایان عمل ختنه توسط پزشک آغاز می‌شود. اما ادامه این مراقبت در خانه نیز ضروری است. در اغلب موارد، والدین باید از همان روز اول پس از عمل، روزانه چند مرتبه (معمولاً سه بار) پماد را استفاده کنند.
تداوم استفاده از پماد معمولاً بین ۵ تا ۷ روز توصیه می‌شود یا تا زمانی که زخم کاملاً خشک شده و پوسته طبیعی تشکیل شده باشد.
مراحل صحیح پماد زدن بعد از ختنه
برای زدن پماد به صورت اصولی، باید مراحل زیر به دقت رعایت شوند:
-
شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون قبل از هر بار استفاده از پماد
-
باز کردن پوشک یا لباس زیر نوزاد با دقت و به آرامی
-
بررسی وضعیت زخم برای وجود عفونت یا ترشح غیرطبیعی
-
شستن محل ختنه با سرم فیزیولوژیک یا آب ولرم (در صورت تجویز پزشک)
-
خشک کردن ناحیه با گاز استریل یا گذاشتن اجازه خشک شدن در معرض هوا
-
استفاده از مقدار مناسب پماد بر روی گاز استریل یا به طور مستقیم با انگشت تمیز یا اپلیکاتور یک‌بار مصرف
-
پوشاندن زخم با گاز یا قرار دادن کودک در پوشک تمیز
دفعات و فواصل زمانی پماد زدن
بسته به نوع پماد و نظر پزشک، معمولاً پماد زدن ۲ تا ۳ بار در روز توصیه می‌شود. فاصله مناسب بین دفعات استفاده معمولاً حدود ۸ تا ۱۲ ساعت است. در صورتی که کودک مدفوع کرده یا پوشک خیس شده باشد، بهتر است محل شسته و دوباره پماد زده شود.
نکات مهم در استفاده از پماد بعد از ختنه
-
از استفاده بیش از حد پماد خودداری کنید زیرا موجب خفگی پوست و تأخیر در بهبود می‌شود.
-
فقط از پمادهایی استفاده کنید که پزشک تجویز کرده است و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
-
اگر نشانه‌هایی از حساسیت مانند خارش شدید، قرمزی گسترده یا جوش ظاهر شد، مصرف پماد را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
-
هر بار استفاده، از گاز استریل جدید یا انگشت تمیز استفاده شود تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.
علائمی که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند
در برخی شرایط، حتی با پماد زدن منظم نیز ممکن است نشانه‌هایی از عفونت یا اختلال در ترمیم ظاهر شود. در صورت مشاهده علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
-
تب بالا در نوزاد
-
ترشحات چرکی یا بدبو از محل زخم
-
افزایش قرمزی یا تورم به جای کاهش آن
-
خونریزی مداوم یا شدید
-
بی‌قراری شدید و غیرعادی کودک
چه زمانی می‌توان استفاده از پماد را متوقف کرد؟
زمان توقف مصرف پماد بسته به نوع زخم و توصیه پزشک متغیر است. به طور کلی، هنگامی که:
-
محل ختنه کاملاً خشک و پوسته طبیعی بسته شده باشد
-
دیگر قرمزی یا ترشح وجود نداشته باشد
-
کودک هنگام تعویض پوشک ناراحتی نشان ندهد
می‌توان مصرف پماد را قطع کرد. با این حال، هرگونه تصمیم درباره توقف مصرف دارو باید با نظر پزشک انجام شود.
نتیجه‌گیری
پماد زدن بعد از ختنه، به‌ویژه در نوزادان و کودکان خردسال، بخشی حیاتی از مراقبت‌های پس از عمل است. انتخاب پماد مناسب، رعایت بهداشت در هنگام استفاده، زمان‌بندی صحیح و پیگیری دقیق توصیه‌های پزشک می‌تواند از بروز عفونت جلوگیری کرده و بهبودی را تسریع کند. والدین باید نسبت به علائم هشداردهنده حساس باشند و در صورت مشاهده هرگونه نشانه غیرطبیعی، به پزشک مراجعه کنند.