آیا زعفران از بارداری جلوگیری می‌کند؟
زعفران یکی از گیاهان دارویی و غذایی بسیار پرمصرف در فرهنگ ایرانی و دیگر کشورهای خاورمیانه است. این گیاه به‌دلیل عطر، طعم و خواص دارویی متعددی که دارد، در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای داشته است. با این حال، یکی از پرسش‌هایی که گاه مطرح می‌شود، این است که آیا زعفران می‌تواند مانع از بارداری شود یا خیر. در این مقاله به بررسی علمی، طب سنتی و باورهای رایج درباره تأثیر زعفران بر باروری و بارداری خواهیم پرداخت.
ترکیبات فعال زعفران و تأثیر آن‌ها بر بدن
زعفران حاوی ترکیبات فعالی مانند کروسین، سافرانال و پیکروکروسین است. این مواد خواص مختلفی از جمله ضدافسردگی، ضدالتهاب، آرام‌بخش و تقویت‌کننده‌ی خلق‌وخو دارند. اما از سوی دیگر، در دوزهای بالا می‌توانند اثرات تحریک‌کننده بر عضلات رحم و دستگاه تناسلی داشته باشند.
نگاه طب سنتی به زعفران و باروری
در طب سنتی ایرانی، زعفران به‌عنوان ماده‌ای با طبیعت گرم و خشک شناخته می‌شود. این گرمی باعث افزایش گردش خون، تحریک اعصاب و بهبود خلق‌وخو می‌شود. اما درباره بارداری، در طب سنتی توصیه شده است که زنان باردار به‌ویژه در ماه‌های اول، از مصرف زیاد زعفران پرهیز کنند، زیرا ممکن است باعث تحریک رحم و در موارد نادر منجر به سقط جنین شود.
این توصیه بیشتر جنبه پیشگیری از خطر دارد تا تأکید مستقیم بر خاصیت ضدبارداری زعفران.
آیا زعفران می‌تواند جایگزین روش‌های پیشگیری از بارداری باشد؟
بر اساس مطالعات علمی محدود، هیچ مدرک قطعی‌ای وجود ندارد که نشان دهد زعفران می‌تواند به‌طور مستقیم از لقاح یا لانه‌گزینی جلوگیری کند. اگرچه برخی تحقیقات بر روی حیوانات نشان داده‌اند که مصرف مقادیر زیاد زعفران می‌تواند تأثیراتی بر هورمون‌های جنسی یا رحم داشته باشد، اما این نتایج هنوز برای انسان‌ها به‌طور قطعی قابل تعمیم نیستند.
بنابراین زعفران نباید به‌عنوان یک روش طبیعی برای پیشگیری از بارداری در نظر گرفته شود.
تأثیر زعفران بر قاعدگی و باروری
زعفران در برخی منابع به‌عنوان تنظیم‌کننده قاعدگی معرفی شده است. مصرف منظم آن در برخی زنان باعث کاهش دردهای قاعدگی و تنظیم چرخه می‌شود. اما تأثیر آن بر جلوگیری از تخمک‌گذاری یا باروری به هیچ وجه تایید علمی گسترده‌ای ندارد.
برخی منابع سنتی نیز زعفران را به‌عنوان محرک میل جنسی معرفی کرده‌اند، که می‌تواند در عمل منجر به افزایش احتمال رابطه جنسی و به‌تبع آن افزایش احتمال بارداری شود، نه جلوگیری از آن.
عوارض مصرف بیش از حد زعفران در بارداری
در بارداری، به‌ویژه سه ماهه اول، مصرف بیش از ۵ گرم زعفران در روز می‌تواند خطرناک باشد. در این شرایط، تحریک بیش از حد رحم می‌تواند در تئوری منجر به انقباضات رحمی و در موارد بسیار نادر، سقط شود. اما این مقدار بسیار بیشتر از میزان معمولی استفاده‌شده در غذاهای روزمره است. مصرف زعفران در حد متعادل (مثلاً به‌عنوان طعم‌دهنده برنج یا دسر) در بارداری معمولاً بی‌خطر است.
باورهای نادرست درباره زعفران و جلوگیری از بارداری
در برخی فرهنگ‌ها، تصور می‌شود که مصرف زعفران می‌تواند جلوی بارداری را بگیرد، اما این باور بیشتر بر پایه تجربیات فردی یا سنت‌های شفاهی است تا تحقیقات علمی. اگرچه این گیاه دارای خواص دارویی گسترده‌ای است، اما در فهرست گیاهان ضدبارداری علمی یا تأییدشده قرار ندارد.
زعفران و میل جنسی
جالب است بدانید که زعفران در برخی مطالعات به‌عنوان ماده‌ای افزایش‌دهنده‌ی میل جنسی شناخته شده است، به‌ویژه در افرادی که دچار سردمزاجی جنسی هستند یا تحت درمان‌های ضدافسردگی قرار دارند. به همین دلیل برخی محققان زعفران را نه تنها مانع بارداری نمی‌دانند، بلکه عاملی برای بهبود کیفیت روابط زناشویی و حتی افزایش شانس بارداری تلقی می‌کنند.
آیا زعفران برای مردان تأثیری دارد؟
در مورد مردان، مطالعاتی محدود نشان داده‌اند که مصرف منظم زعفران ممکن است بر کیفیت اسپرم یا سطح تستوسترون تأثیر مثبتی داشته باشد. اگرچه این تحقیقات هنوز در مراحل ابتدایی هستند، اما هیچ گزارشی مبنی بر کاهش توان باروری مردان با مصرف زعفران وجود ندارد.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه، زعفران خاصیت جلوگیری از بارداری ندارد. اگرچه مصرف بیش از حد آن در بارداری می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد، اما این به معنی ضدبارداری بودن آن نیست. در واقع، زعفران ممکن است در برخی موارد باعث تقویت میل جنسی و حتی بهبود شرایط باروری شود. برای پیشگیری از بارداری، همچنان باید به روش‌های علمی و تأییدشده مانند قرص‌های ضدبارداری، کاندوم یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) اتکا کرد.
در صورت تمایل به مصرف زعفران در دوران بارداری یا پیش از آن، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود، به‌ویژه اگر سابقه مشکلات رحم یا بارداری پرخطر دارید.