عفونت واژن از چیست؟
عفونت واژن یکی از مشکلات شایع در میان بانوان است که میتواند در هر سنی رخ دهد و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. این عارضه اغلب با علائمی مانند خارش، ترشح غیرطبیعی، سوزش و بوی نامطبوع همراه است. در این مقاله قصد داریم به طور کامل بررسی کنیم که عفونت واژن از چیست، چه عواملی باعث آن میشوند، چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد و چه روشهای درمانی برای آن وجود دارد.
انواع عفونت واژن
برای درک بهتر علت عفونت واژن، ابتدا باید با انواع آن آشنا شویم. مهمترین انواع عفونتهای واژینال عبارتند از:
عفونت قارچی (کاندیدیاز): این نوع عفونت توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد میشود و شایعترین نوع عفونت واژینال است. علائم آن شامل خارش شدید، ترشح سفید و غلیظ، و سوزش در هنگام ادرار یا نزدیکی است.
عفونت باکتریایی (واژینوز باکتریال): در این حالت تعادل طبیعی باکتریهای مفید در واژن بر هم میخورد و باکتریهای مضر رشد میکنند. از نشانههای آن میتوان به ترشح خاکستری یا سفید با بوی ماهی اشاره کرد.
تریکومونیازیس: این نوع عفونت توسط یک انگل تکسلولی به نام تریکوموناس واژینالیس منتقل میشود که عمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل میگردد. علائم آن شامل ترشح زرد یا سبز با بوی ناخوشایند، خارش و سوزش است.
علل اصلی بروز عفونت واژن
عفونتهای واژینال میتوانند بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند. شناخت این عوامل به پیشگیری بهتر از عفونت کمک میکند.
۱. عدم تعادل میکروبی در واژن: واژن بهطور طبیعی دارای باکتریهای مفید (مانند لاکتوباسیلها) است که با حفظ pH مناسب، مانع از رشد عوامل بیماریزا میشوند. هر عاملی که این تعادل را بر هم زند، میتواند زمینهساز عفونت باشد.
۲. استفاده بیش از حد از دوش واژینال: شستوشوی داخلی واژن با محلولهای شیمیایی یا عطردار باعث برهم خوردن تعادل طبیعی محیط واژن و افزایش احتمال عفونت میشود.
۳. لباس زیر نامناسب: پوشیدن لباسهای زیر تنگ، نایلونی و غیرنخی باعث ایجاد محیط گرم و مرطوب میشود که برای رشد قارچها و باکتریها بسیار مناسب است.
۴. مصرف آنتیبیوتیکها: مصرف بیرویه یا بلندمدت آنتیبیوتیکها میتواند باکتریهای مفید واژن را از بین ببرد و زمینه را برای رشد قارچها فراهم کند.
۵. تغییرات هورمونی: بارداری، قاعدگی، یائسگی و مصرف داروهای هورمونی میتوانند روی ترکیب میکروبی واژن تأثیر گذاشته و احتمال عفونت را افزایش دهند.
۶. بیماریهای مقاربتی: برخی از بیماریهای منتقلشونده از راه جنسی مانند کلامیدیا، گنوره و تبخال تناسلی میتوانند با ایجاد عفونتهای ثانویه همراه باشند.
علائم و نشانههای عفونت واژن
علائم عفونت بسته به نوع آن متفاوت است، اما رایجترین نشانهها شامل موارد زیر میباشند:
-
ترشح غیرطبیعی واژن (از نظر رنگ، بو و غلظت)
-
خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
-
درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی
-
بوی ناخوشایند واژینال
-
قرمزی و التهاب ناحیه واژن
توجه به این علائم و مراجعه به پزشک میتواند از پیشرفت عفونت جلوگیری کند.
روشهای تشخیص عفونت واژن
برای تشخیص دقیق نوع عفونت واژن، پزشک معمولاً معاینه فیزیکی انجام میدهد و ممکن است نمونهای از ترشحات واژینال را برای بررسی میکروسکوپی یا کشت آزمایشگاهی ارسال کند. در برخی موارد آزمایش ادرار یا تستهای تخصصیتر برای بیماریهای مقاربتی نیز درخواست میشود.
درمان عفونت واژن
درمان عفونت واژن بسته به نوع آن متفاوت است:
درمان عفونت قارچی: معمولاً شامل مصرف کرمها یا شیافهای ضدقارچ مانند کلوتریمازول یا فلوکونازول است.
درمان عفونت باکتریایی: آنتیبیوتیکهایی مانند مترونیدازول یا کلیندامایسین برای درمان این نوع عفونت استفاده میشوند.
درمان تریکومونیازیس: معمولاً نیاز به درمان خوراکی با مترونیدازول دارد و لازم است شریک جنسی نیز تحت درمان قرار گیرد تا از انتقال مجدد جلوگیری شود.
در همه موارد، رعایت بهداشت فردی و پیروی دقیق از دستورالعملهای پزشک نقش مهمی در درمان مؤثر دارد.
روشهای پیشگیری از عفونت واژن
پیشگیری از عفونت واژینال آسانتر از درمان آن است و رعایت نکات زیر میتواند بسیار مؤثر باشد:
-
استفاده از لباس زیر نخی و گشاد
-
اجتناب از استفاده مداوم از پدهای بهداشتی عطردار یا دوش واژینال
-
خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی پس از شستوشو
-
رعایت بهداشت جنسی و استفاده از کاندوم
-
پرهیز از مصرف بیرویه آنتیبیوتیک
-
استفاده از پروبیوتیکها در رژیم غذایی (مانند ماست یا مکملها)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائمی مانند ترشحات بدبو، خارش شدید، سوزش، درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی و یا در صورتی که علائم برای چند روز ادامه داشته باشد یا پس از درمان بازگردد، حتماً باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد. مراجعه زودهنگام میتواند از بروز عوارض جدیتر مانند عفونتهای لگنی جلوگیری کند.
نتیجهگیری
عفونت واژن یک مشکل شایع ولی قابل پیشگیری و درمان است. با شناخت علتها و رعایت نکات بهداشتی، میتوان از بروز بسیاری از این عفونتها جلوگیری کرد. در صورت بروز علائم، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است. حفظ سلامت واژن بخشی از سلامت کلی بدن زنان است و نباید نادیده گرفته شود.