نحوه تزریق آمپول سه ماهه ضد بارداری
آمپول سه ماهه ضد بارداری یکی از روش‌های رایج، مؤثر و طولانی‌مدت پیشگیری از بارداری برای زنان است. این آمپول که با نام دپو پروورا (Depo-Provera) نیز شناخته می‌شود، حاوی هورمون پروژستین است و با یک تزریق ساده در بازو یا باسن انجام می‌شود. در این مقاله، با نحوه تزریق، زمان‌بندی، نکات مهم قبل و بعد از تزریق و مراقبت‌های لازم آشنا خواهید شد.
آمپول سه ماهه چگونه عمل می‌کند؟
آمپول دپو پروورا با آزادسازی هورمون پروژستین به داخل خون عمل می‌کند. این هورمون از تخمک‌گذاری جلوگیری کرده، ترشحات دهانه رحم را غلیظ می‌کند تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری شود و دیواره رحم را برای لانه‌گزینی تخمک نامناسب می‌سازد.
محل تزریق آمپول سه ماهه
تزریق آمپول سه ماهه معمولاً در یکی از دو ناحیه زیر انجام می‌شود:
-
عضله بازو (دلتا): برای برخی از زنان راحت‌تر و درد کمتری دارد.
-
عضله باسن (عضله گلوتئال): ناحیه‌ای رایج‌تر برای تزریق، به‌ویژه در مراکز درمانی.
تزریق باید توسط پزشک یا پرستار آموزش‌دیده انجام شود و خودتزریقی در خانه به‌صورت رایج توصیه نمی‌شود.
زمان مناسب برای تزریق آمپول
-
اولین تزریق: بهتر است در ۵ روز اول از شروع قاعدگی انجام شود تا تأثیرگذاری بلافاصله شروع شود.
-
تزریق‌های بعدی: هر ۱۲ هفته (معادل ۳ ماه) باید تزریق انجام شود تا اثر پیشگیری از بارداری حفظ گردد. بازه زمانی مجاز برای تزریق بعدی معمولاً بین هفته ۱۱ تا ۱۳ است.
در صورت تأخیر بیش از ۱۳ هفته، ممکن است اثربخشی کاهش یابد و نیاز به روش مکمل موقت مانند کاندوم وجود داشته باشد.
مراحل تزریق آمپول سه ماهه
-
آماده‌سازی بیمار:
-
اطمینان از عدم بارداری
-
بررسی سابقه پزشکی و علائم هورمونی
-
اندازه‌گیری وزن و فشار خون (در برخی مراکز)
-
-
آماده‌سازی آمپول:
-
بررسی تاریخ انقضا و تکان دادن ملایم آمپول برای یکنواختی محلول
-
استفاده از سرنگ استریل و سوزن مناسب (معمولاً سوزن عضلانی)
-
-
تزریق عضلانی:
-
ضدعفونی کردن محل تزریق با الکل
-
تزریق آهسته آمپول به درون عضله
-
خارج کردن سوزن و فشار مختصر روی محل تزریق با گاز استریل
-
-
مراقبت بعد از تزریق:
-
استراحت کوتاه در صورت نیاز
-
بررسی علائم حساسیت یا واکنش اولیه
-
توصیه به نوشیدن آب و پرهیز از فعالیت شدید همان روز
-
نکات مهم قبل از تزریق
-
مطمئن شوید که باردار نیستید.
-
اگر قاعدگی نامنظم دارید یا داروهای خاصی مصرف می‌کنید، پزشک را مطلع کنید.
-
سابقه بیماری‌های هورمونی، کبدی یا پوکی استخوان را با پزشک در میان بگذارید.
-
اگر به آمپول دپو پروورا یا مواد نگهدارنده آن حساسیت دارید، باید از روش‌های دیگر استفاده کنید.
عوارض شایع پس از تزریق
برخی از زنان ممکن است پس از تزریق دچار عوارضی شوند که معمولاً موقتی و خفیف هستند:
-
خونریزی نامنظم یا قطع کامل قاعدگی
-
افزایش وزن
-
سردرد یا تغییر خلق‌وخو
-
کاهش میل جنسی
-
حساسیت در محل تزریق
این عوارض معمولاً طی چند ماه بهبود می‌یابند. در صورت بروز عوارض شدید یا پایدار، مشورت با پزشک ضروری است.
مزایای تزریق آمپول سه ماهه
-
اثربخشی بالا (بیش از ۹۹٪)
-
نیاز نداشتن به یادآوری روزانه مانند قرص‌ها
-
کاهش درد قاعدگی و خونریزی در برخی موارد
-
قابل استفاده برای زنان شیرده پس از زایمان
چه زمانی نیاز به استفاده از روش مکمل است؟
در شرایط زیر بهتر است تا ۷ روز از یک روش مکمل مانند کاندوم استفاده کنید:
-
اگر اولین تزریق خارج از ۵ روز اول قاعدگی انجام شود.
-
اگر بیش از ۱۳ هفته از آخرین تزریق گذشته باشد.
-
در موارد اسهال یا استفراغ شدید که احتمال جذب هورمون را کاهش دهد.
بازگشت باروری پس از قطع آمپول
پس از قطع استفاده از آمپول سه‌ماهه، ممکن است چند ماه تا یک سال طول بکشد تا تخمک‌گذاری و باروری بازگردد. این مسئله برای زنانی که به‌زودی قصد بارداری دارند مهم است و باید هنگام انتخاب این روش مورد توجه قرار گیرد.
جمع‌بندی
تزریق آمپول سه ماهه یک روش پیشگیری مؤثر، راحت و کم‌هزینه است که در صورت تزریق صحیح و منظم، احتمال بارداری را به حداقل می‌رساند. آشنایی با مراحل تزریق، زمان‌بندی دقیق و مراقبت‌های لازم قبل و بعد از تزریق می‌تواند به زنان کمک کند تا با آرامش بیشتری از این روش استفاده کنند. برای حفظ سلامت و اثربخشی، توصیه می‌شود که تزریق توسط پزشک یا پرستار مجرب انجام شود و مصرف آن با نظر و مشورت تخصصی صورت گیرد.