عوارض آی یو دی هورمونی

عوارض آی یو دی هورمونی

آی یو دی هورمونی چیست؟

آی یو دی هورمونی (Intrauterine Device) یکی از روش‌های بلندمدت، مؤثر و برگشت‌پذیر پیشگیری از بارداری است. این وسیله کوچک به شکل حرف T است که پزشک آن را داخل رحم قرار می‌دهد و به‌تدریج هورمون پروژستین (مشابه هورمون پروژسترون) ترشح می‌کند. این هورمون با ضخیم کردن مخاط دهانه رحم، نازک کردن دیواره رحم و در برخی موارد مهار تخمک‌گذاری، از بارداری جلوگیری می‌کند. اگرچه این روش برای بسیاری از زنان بسیار مؤثر و راحت است، اما همانند سایر روش‌های هورمونی، ممکن است با عوارضی همراه باشد.

تغییر در الگوی قاعدگی

یکی از شایع‌ترین عوارض آی یو دی هورمونی، تغییر در قاعدگی است. بسیاری از زنان در ماه‌های ابتدایی پس از نصب، دچار لکه‌بینی، نامنظم شدن سیکل یا حتی قطع کامل قاعدگی می‌شوند. اگرچه این مسئله معمولاً بی‌خطر است، اما ممکن است برای برخی ناراحت‌کننده یا نگران‌کننده باشد. گاهی کاهش تدریجی خون‌ریزی می‌تواند یک مزیت در نظر گرفته شود، اما در صورت قطع کامل قاعدگی، نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد.

درد و گرفتگی شکم

پس از جاگذاری آی یو دی، برخی افراد دردهای شکمی یا گرفتگی‌هایی مشابه دردهای قاعدگی را تجربه می‌کنند. این درد معمولاً طی چند روز بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است تا چند هفته طول بکشد. در صورتی که درد شدید یا مداوم باشد، لازم است توسط پزشک بررسی شود تا احتمال جابجایی یا عفونت رد گردد.

احتمال ایجاد کیست تخمدان

استفاده از آی یو دی هورمونی در برخی افراد باعث ایجاد کیست‌های فولیکولی در تخمدان می‌شود. این کیست‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند و خودبه‌خود از بین می‌روند، اما در برخی موارد ممکن است باعث درد شکمی یا اختلالات هورمونی شوند. در صورت بروز کیست‌های مکرر یا دردهای مزمن لگنی، انجام سونوگرافی و بررسی تخصصی توصیه می‌شود.

عوارض هورمونی مشابه قرص‌های ضدبارداری

از آنجایی که آی یو دی هورمونی پروژستین ترشح می‌کند، ممکن است برخی از عوارض مشابه قرص‌های هورمونی در مصرف‌کنندگان آن دیده شود. این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حساس شدن پستان‌ها

• نوسانات خلقی یا افسردگی

• افزایش آکنه

• سردرد

• تغییرات در میل جنسی

شدت این عوارض در افراد مختلف متفاوت است و معمولاً پس از گذشت چند ماه کاهش می‌یابند.

خطر عفونت

در هفته‌های ابتدایی پس از نصب آی یو دی، احتمال ابتلا به عفونت لگنی اندکی افزایش می‌یابد، به‌خصوص اگر نصب آن در شرایط استریل انجام نشود یا فرد سابقه بیماری‌های مقاربتی داشته باشد. علائم عفونت ممکن است شامل درد شکم، تب، ترشحات غیرعادی واژینال یا بوی نامطبوع باشد. در صورت مشاهده این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

احتمال خروج یا جابجایی آی یو دی

در موارد نادر، آی یو دی ممکن است از جای خود حرکت کند یا به‌طور کامل از رحم خارج شود. این مسئله بیشتر در سال اول پس از نصب اتفاق می‌افتد و می‌تواند اثربخشی پیشگیری از بارداری را کاهش دهد. خروج ناخواسته ممکن است با درد، خون‌ریزی یا احساس غیرعادی در ناحیه واژن همراه باشد. توصیه می‌شود که پس از نصب، به‌صورت دوره‌ای توسط پزشک موقعیت آی یو دی بررسی شود.

بارداری با وجود آی یو دی

اگرچه احتمال بارداری با آی یو دی بسیار کم است، اما در صورت وقوع، معمولاً بارداری خارج رحمی است. این نوع بارداری بسیار خطرناک بوده و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. اگر فردی با آی یو دی دچار تأخیر در قاعدگی، درد شکم یا خون‌ریزی غیرطبیعی شد، باید سریعاً بررسی انجام شود.

اثرات روانی و احساسی

در برخی موارد، تغییرات هورمونی ناشی از آی یو دی ممکن است منجر به بروز اضطراب، تحریک‌پذیری یا کاهش انرژی شود. اگرچه این تأثیرات در همه افراد رخ نمی‌دهد، اما در زنانی با سابقه مشکلات روانی، بررسی و مشاوره روانشناسی می‌تواند مفید باشد.

در چه شرایطی نباید از آی یو دی هورمونی استفاده کرد؟

در برخی شرایط، استفاده از آی یو دی هورمونی توصیه نمی‌شود یا باید با احتیاط همراه باشد. این شرایط شامل موارد زیر است:

• بارداری فعلی یا مشکوک

• بیماری‌های کبدی

• سرطان پستان یا سابقه آن

• خون‌ریزی‌های غیر طبیعی و بدون علت مشخص از رحم

• بیماری‌های التهابی لگن درمان‌نشده

در این موارد، پزشک باید ارزیابی دقیقی انجام دهد و در صورت لزوم روش جایگزینی پیشنهاد کند.

نتیجه‌گیری

آی یو دی هورمونی یک روش مؤثر و بلندمدت برای پیشگیری از بارداری است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری می‌تواند با عوارضی همراه باشد. آگاهی از عوارض احتمالی، انجام معاینات منظم و مشورت با پزشک، نقش مهمی در حفظ سلامت و اطمینان از عملکرد صحیح این وسیله دارد. در نهایت، انتخاب بهترین روش پیشگیری باید متناسب با شرایط جسمی، روانی و سبک زندگی هر فرد انجام شود.