دستگاه جلوگیری از بارداری در بازو
یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری، استفاده از دستگاه جلوگیری از بارداری در بازو است که با نام ایمپلنت ضدبارداری یا کاشت زیرپوستی نیز شناخته می‌شود. این روش با انتشار آهسته هورمون در بدن عمل می‌کند و یکی از مطمئن‌ترین روش‌های کنترل بارداری به‌شمار می‌آید. در این مقاله به بررسی جامع این روش، نحوه عملکرد، مزایا، معایب، عوارض جانبی، شرایط استفاده و تفاوت آن با سایر روش‌های پیشگیری از بارداری می‌پردازیم.
ایمپلنت ضدبارداری چیست؟
ایمپلنت ضدبارداری یک میله‌ی کوچک، انعطاف‌پذیر و باریک است که معمولاً به اندازه یک کبریت می‌باشد. این میله توسط پزشک یا ماما، در زیر پوست بازوی بالایی (بازوی غیرغالب) کاشته می‌شود. دستگاه به‌آرامی هورمون پروژستین را در بدن آزاد می‌کند که مانع از تخمک‌گذاری می‌شود و از بارداری جلوگیری می‌کند.
این ایمپلنت‌ها معمولاً تحت نام تجاری‌هایی مانند «Nexplanon» و «Implanon» شناخته می‌شوند و تا ۳ سال اثر دارند، هرچند برخی نسخه‌ها تا ۵ سال نیز قابلیت ماندگاری دارند.
نحوه عملکرد دستگاه جلوگیری از بارداری در بازو
ایمپلنت از طریق ترشح مداوم و آهسته هورمون پروژستین، به سه طریق از بارداری جلوگیری می‌کند:
۱. جلوگیری از تخمک‌گذاری: تخمک از تخمدان آزاد نمی‌شود، بنابراین لقاح صورت نمی‌گیرد.
-
غلیظ کردن مخاط دهانه رحم: عبور اسپرم از دهانه رحم برای رسیدن به تخمک دشوار می‌شود.
-
نازک شدن دیواره داخلی رحم: در صورت آزاد شدن تخمک، احتمال لانه‌گزینی کاهش می‌یابد.
نحوه نصب و برداشت ایمپلنت
فرآیند نصب ایمپلنت توسط پزشک آموزش‌دیده در یک محیط بالینی انجام می‌شود. ابتدا محل نصب در بازو با بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شود. سپس ایمپلنت با استفاده از یک اپلیکاتور مخصوص زیر پوست قرار داده می‌شود. کل این فرآیند کمتر از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد.
برداشت آن نیز با یک برش کوچک در همان ناحیه و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در صورت تمایل به بارداری یا پایان عمر مفید دستگاه، فرد می‌تواند برای برداشتن آن به پزشک مراجعه کند.
مزایای استفاده از ایمپلنت ضدبارداری
استفاده از دستگاه جلوگیری از بارداری در بازو مزایای بسیاری دارد که آن را به گزینه‌ای محبوب به‌ویژه در میان زنان پرمشغله تبدیل کرده است:
-
اثربخشی بالا: بیش از ۹۹٪ موفقیت در جلوگیری از بارداری
-
طول عمر بالا: ماندگاری ۳ تا ۵ سال با یک‌بار نصب
-
عدم نیاز به یادآوری روزانه یا ماهانه: مناسب برای افرادی که نمی‌خواهند دارو مصرف کنند
-
برگشت‌پذیری سریع: پس از برداشتن دستگاه، قابلیت بارداری به‌سرعت بازمی‌گردد
-
عدم تداخل با رابطه جنسی: نیازی به وقفه یا آمادگی خاص در هنگام رابطه نیست
معایب و عوارض جانبی احتمالی
هرچند ایمپلنت ضدبارداری بسیار مؤثر است، اما مانند هر روش پزشکی، ممکن است برخی معایب یا عوارض جانبی داشته باشد:
-
تغییرات قاعدگی: ممکن است باعث نامنظمی در پریود، قطع قاعدگی یا لکه‌بینی شود
-
سردرد یا حالت تهوع: در هفته‌های اول پس از نصب، برخی افراد این عوارض را تجربه می‌کنند
-
افزایش وزن: در برخی افراد، تغییرات هورمونی ممکن است به افزایش وزن منجر شود
-
جوش یا نوسانات خلقی: از جمله عوارضی که در برخی زنان گزارش شده‌اند
-
احتمال عفونت یا درد در محل کاشت: بسیار نادر اما ممکن است در صورت مراقبت نادرست ایجاد شود
چه کسانی می‌توانند از ایمپلنت استفاده کنند؟
ایمپلنت ضدبارداری برای اکثر زنان سالم، به‌ویژه کسانی که به دنبال یک روش طولانی‌مدت، برگشت‌پذیر و کم‌دردسر هستند، مناسب است. با این حال، در موارد زیر ممکن است استفاده از آن توصیه نشود:
-
افراد با سابقه لخته‌های خونی یا مشکلات قلبی
-
مبتلایان به برخی سرطان‌های حساس به هورمون
-
کسانی که از داروهای خاص مانند ضدتشنج استفاده می‌کنند (احتمال کاهش اثر دستگاه وجود دارد)
تفاوت ایمپلنت با سایر روش‌های پیشگیری
در مقایسه با روش‌هایی مانند قرص ضدبارداری، آی‌یو‌دی یا کاندوم، ایمپلنت مزایای قابل توجهی از نظر راحتی و اثربخشی دارد. بر خلاف قرص‌ها که نیاز به مصرف روزانه دارند، یا کاندوم که وابسته به استفاده صحیح هنگام رابطه است، ایمپلنت با یک‌بار نصب چند سال خیال فرد را راحت می‌کند.
همچنین نسبت به آی‌یو‌دی، فرآیند نصب ساده‌تری دارد و امکان برگشت‌پذیری سریع‌تری فراهم می‌کند.
هزینه و دسترسی به ایمپلنت
هزینه کاشت ایمپلنت بسته به کشور، نوع بیمه درمانی و برند آن متفاوت است. در برخی کشورها این روش تحت پوشش بیمه‌های درمانی قرار می‌گیرد. در ایران نیز در مراکز بهداشت منتخب این روش با هزینه کم یا رایگان ارائه می‌شود. برداشتن دستگاه نیز هزینه جداگانه‌ای دارد.
نتیجه‌گیری
دستگاه جلوگیری از بارداری در بازو یک روش مؤثر، راحت و طولانی‌مدت برای پیشگیری از بارداری است که به‌ویژه برای زنانی که تمایل به بارداری در آینده دارند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. با در نظر گرفتن مزایا و عوارض احتمالی آن و مشورت با پزشک متخصص، می‌توان تصمیم آگاهانه‌تری در انتخاب این روش اتخاذ کرد.