احساس سرما و لرز در بدن نشانه چیست؟
احساس سرما و لرز در بدن یکی از علائمی است که می‌تواند از یک مشکل ساده و موقتی گرفته تا یک بیماری جدی حکایت داشته باشد. این حالت معمولاً زمانی ایجاد میشود که بدن به هر دلیلی دمای خود را پایین‌تر از حالت طبیعی احساس کند و واکنش دفاعی برای بازگرداندن تعادل حرارتی انجام دهد. لرز می‌تواند همراه با تب یا بدون آن باشد و ممکن است به‌طور ناگهانی یا تدریجی بروز کند. در این مقاله به بررسی علل مختلف، علائم همراه، و راهکارهای درمانی احساس سرما و لرز در بدن خواهیم پرداخت.
مکانیسم لرز در بدن
لرز در واقع انقباضات سریع و غیرارادی عضلات است که با هدف تولید گرما صورت می‌گیرد. زمانی که بدن دمای محیط یا دمای داخلی را پایین‌تر از حد معمول حس کند، مغز پیامی برای تحریک عضلات و تولید گرما ارسال می‌کند. این واکنش ممکن است در مواجهه با هوای سرد، عفونت‌ها، کم‌خونی یا سایر عوامل ایجاد شود.
دلایل شایع احساس سرما و لرز
1. تب و عفونت‌ها:
یکی از رایج‌ترین دلایل لرز، تب ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی است. عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، کرونا، عفونت ادراری یا حتی ذات‌الریه می‌توانند باعث بروز لرز شدید شوند. در این حالت، بدن تلاش می‌کند تا با بالا بردن دمای داخلی، ویروس یا باکتری را از بین ببرد.
2. کم‌خونی:
کاهش سطح هموگلوبین خون باعث کاهش انتقال اکسیژن به بافت‌ها شده و ممکن است بدن احساس سرما کند. افراد مبتلا به کم‌خونی فقر آهن معمولاً از سرما خوردن در دست و پا و احساس ضعف عمومی شکایت دارند.
3. اختلالات تیروئید:
کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث کند شدن متابولیسم بدن شود و احساس سرما و لرز در بیمار ایجاد کند. از دیگر علائم این اختلال می‌توان به افزایش وزن، خستگی مزمن و ریزش مو اشاره کرد.
4. قند خون پایین (هیپوگلیسمی):
افت قند خون می‌تواند باعث ایجاد لرز، تعریق سرد، تپش قلب و سرگیجه شود. این حالت معمولاً در افراد دیابتی یا کسانی که مدتی غذا نخورده‌اند دیده میشود.
5. اضطراب و حملات پانیک:
استرس شدید یا حملات اضطرابی ممکن است موجب بروز لرز در بدن شود. در این موارد، لرز با تعریق، تنفس سریع، احساس خفگی و ضربان قلب بالا همراه است.
6. قرار گرفتن در معرض سرما:
قرار گرفتن در محیط‌های سرد بدون پوشش مناسب به‌سرعت می‌تواند منجر به لرز شود. در موارد شدید، این وضعیت می‌تواند منجر به هیپوترمی (افت دمای بدن) شود که خطرناک است و نیاز به اقدامات اورژانسی دارد.
7. مصرف برخی داروها یا ترک دارو:
برخی داروها ممکن است عوارضی مانند لرز ایجاد کنند، مانند داروهای ضدافسردگی، شیمی‌درمانی یا داروهای کاهنده تب. همچنین ترک ناگهانی الکل یا مواد مخدر می‌تواند با لرز همراه باشد.
سایر علل کمتر شایع
-
عفونت‌های مزمن مانند مالاریا یا سل
-
مشکلات کلیوی یا کبدی
-
بیماری‌های خودایمنی
-
کمبود ویتامین B12 یا D
-
اختلالات عصبی مانند پارکینسون
علائم همراه با لرز که نیاز به بررسی فوری دارند
در برخی موارد، احساس سرما و لرز می‌تواند نشانه یک وضعیت اورژانسی باشد، به‌ویژه اگر با علائم زیر همراه باشد:
-
تب بالای ۳۸.۵ درجه
-
تنگی نفس یا درد قفسه سینه
-
گیجی یا کاهش سطح هوشیاری
-
درد شکم شدید یا استفراغ مداوم
-
تپش قلب شدید یا بی‌نظمی ضربان
-
زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها
در چنین شرایطی توصیه میشود فوراً به پزشک مراجعه شود.
روش‌های درمان احساس سرما و لرز
1. درمان علت زمینه‌ای:
مهم‌ترین گام در درمان، شناسایی و درمان علت اصلی لرز است. مثلاً اگر لرز ناشی از عفونت باشد، مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدویروسی با تجویز پزشک لازم است.
2. مصرف مایعات گرم و استراحت:
نوشیدن مایعات گرم مانند دمنوش‌ها، سوپ‌ها و آب گرم می‌تواند به بهبود دمای بدن کمک کند. همچنین استراحت کافی برای تقویت سیستم ایمنی ضروری است.
3. استفاده از لباس گرم و محیط گرم:
در صورت احساس سرما، پوشیدن لباس مناسب و قرار گرفتن در محیط گرم توصیه میشود. استفاده از پتو، جوراب و نوشیدنی گرم بسیار مؤثر است.
4. تغذیه مناسب و دریافت ویتامین‌ها:
رژیم غذایی غنی از آهن، ویتامین‌های گروه B، ویتامین D و پروتئین‌ها می‌تواند به کاهش لرز در بلندمدت کمک کند.
5. کاهش استرس و اضطراب:
مدیریت استرس از طریق تنفس عمیق، مدیتیشن، ورزش ملایم یا مشاوره روان‌شناسی می‌تواند در درمان لرز ناشی از اضطراب مؤثر باشد.
نتیجه‌گیری
احساس سرما و لرز در بدن ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل ساده یا زنگ خطری برای یک بیماری جدی باشد. توجه به علائم همراه، مدت زمان لرز و دفعات تکرار آن اهمیت زیادی دارد. اگر لرز مداوم یا همراه با علائم هشداردهنده باشد، باید به پزشک مراجعه کرد. درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و سلامت عمومی بدن را حفظ کند. در مواردی که علت لرز ناشی از عوامل سبک زندگی مانند کم‌خوابی، سوءتغذیه یا استرس باشد، تغییرات ساده می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود این وضعیت داشته باشد.