ایا بعد از عمل پروستات میتوان بچه دار شد

آیا بعد از عمل پروستات می‌توان بچه‌دار شد؟ بررسی علمی و جامع

عمل جراحی پروستات یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی در مردانی است که از مشکلاتی مانند بزرگی خوش‌خیم پروستات یا سرطان پروستات رنج می‌برند. یکی از نگرانی‌های مهم بیماران به‌ویژه در سنین باروری این است که آیا پس از انجام این جراحی، امکان فرزندآوری برای آن‌ها باقی می‌ماند یا خیر. پاسخ به این سؤال به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نوع عمل انجام شده، سن بیمار، وضعیت باروری پیش از جراحی، و مراقبت‌های بعد از آن.

در این مقاله به‌طور جامع و علمی به این موضوع خواهیم پرداخت که آیا بعد از عمل پروستات می‌توان بچه‌دار شد یا خیر، و همچنین راهکارهای موجود برای حفظ یا بازگرداندن قدرت باروری را بررسی خواهیم کرد.

نقش پروستات در باروری مردان

پروستات یکی از غدد مهم دستگاه تناسلی مردان است که مایعی تولید می‌کند که بخش عمده‌ای از مایع منی را تشکیل می‌دهد. این مایع به تغذیه و تحرک اسپرم‌ها کمک می‌کند. در صورت آسیب به این غده یا مسیرهای اطراف آن، ممکن است تولید یا انتقال اسپرم دچار اختلال شود و احتمال بارداری کاهش یابد.

انواع جراحی پروستات و تأثیر آن بر باروری

نوع جراحی پروستات نقش مهمی در تعیین سرنوشت باروری بیمار دارد. در ادامه با چند نوع اصلی عمل‌های پروستات آشنا می‌شویم:

پروستاتکتومی کامل (Radical Prostatectomy)

این نوع جراحی معمولاً در بیماران مبتلا به سرطان پروستات انجام می‌شود و طی آن کل غده پروستات و بخشی از بافت‌های اطراف مانند وزیکول‌های منی‌ساز برداشته می‌شود. در این روش:

• مسیر عبور اسپرم از بیضه‌ها به مجرای ادرار قطع می‌شود.

• مایع منی دیگر حاوی اسپرم نخواهد بود.

• در نتیجه، امکان بارداری طبیعی بعد از این جراحی از بین می‌رود.

رزکسیون ترانس‌اورترا (TURP)

این روش اغلب برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات انجام می‌شود و طی آن با استفاده از دستگاهی از طریق مجرای ادرار، بخشی از بافت پروستات تراشیده می‌شود. در این نوع عمل:

• اغلب باروری به‌صورت مستقیم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.

• اما ممکن است عارضه‌ای به نام انزال معکوس رخ دهد که در آن مایع منی به جای خروج از آلت، وارد مثانه می‌شود.

درمان‌های لیزری و غیرتهاجمی

در برخی موارد از روش‌هایی مانند هولمیوم لیزر (HoLEP) یا بخارآب برای درمان بزرگی پروستات استفاده می‌شود که تأثیر کمتری بر مسیر باروری دارند. البته هنوز هم امکان بروز انزال معکوس در این روش‌ها وجود دارد.

انزال معکوس؛ مهم‌ترین مانع بارداری پس از عمل پروستات

در بسیاری از بیماران پس از جراحی پروستات، به‌ویژه در روش TURP، پدیده‌ای به نام انزال معکوس رخ می‌دهد. در این حالت، گردن مثانه به‌طور کامل بسته نمی‌شود و مایع منی وارد مثانه می‌شود. این حالت باعث می‌شود که مایع منی هنگام انزال از بدن خارج نشود یا بسیار کم باشد.

اگرچه در انزال معکوس همچنان اسپرم در بدن تولید می‌شود، اما مسیری برای خروج آن از بدن وجود ندارد، و همین موضوع بارداری طبیعی را مشکل می‌سازد.

آیا تولید اسپرم بعد از عمل پروستات حفظ می‌شود؟

در اغلب موارد، به‌ویژه در جراحی‌هایی که بیضه‌ها و مجاری اسپرم‌ساز تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند، تولید اسپرم در بدن همچنان ادامه دارد. اما مشکل در انتقال اسپرم به بیرون بدن مانع بارداری طبیعی می‌شود. به همین دلیل، بسته به نوع عمل، ممکن است اسپرم قابل بازیابی باشد و بتوان از آن برای روش‌های کمک‌باروری استفاده کرد.

راهکارهای فرزندآوری بعد از عمل پروستات

ذخیره اسپرم پیش از جراحی

برای مردانی که قصد فرزندآوری در آینده را دارند و جراحی پروستات پیش رو دارند، بهترین راه، فریز اسپرم (Cryopreservation) پیش از عمل است. این روش شامل استخراج نمونه مایع منی و ذخیره آن در بانک اسپرم برای استفاده در آینده است.

بازیابی اسپرم بعد از عمل

در صورتی که قبل از جراحی ذخیره‌سازی انجام نشده باشد، پزشکان ممکن است بتوانند با استفاده از روش‌های میکروسرجری مانند TESA یا PESA (استخراج اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم)، اسپرم را از بافت بیضه استخراج کرده و در لقاح مصنوعی مورد استفاده قرار دهند.

استفاده از لقاح مصنوعی (IVF یا ICSI)

در شرایطی که اسپرم از طریق جراحی قابل استخراج باشد، روش‌هایی مانند بارورسازی خارج رحمی (IVF) یا تزریق اسپرم به داخل تخمک (ICSI) برای باردار شدن استفاده می‌شوند.

امکان بازگشت باروری بعد از برخی جراحی‌ها

در موارد نادری که انزال معکوس به‌صورت موقتی است یا بر اثر عوارض موقتی ناشی از جراحی ایجاد شده باشد، با درمان‌های دارویی یا توانبخشی عصبی ممکن است انزال طبیعی تا حدودی بازگردد. اما این حالت در مورد جراحی‌های تهاجمی‌تر مانند پروستاتکتومی کامل نادر است.

وضعیت روانی و روابط زناشویی بعد از جراحی

از دست دادن توانایی بارداری می‌تواند برای بسیاری از مردان یک تجربه چالش‌برانگیز از نظر روانی باشد. مهم است که بیماران قبل از جراحی با پزشک خود درباره تمام ابعاد و عواقب تصمیم درمانی مشورت کنند و در صورت نیاز، از مشاوره روان‌شناسی و مشاوره زوج‌درمانی نیز بهره ببرند.

نتیجه‌گیری

پاسخ به این سؤال که آیا بعد از عمل پروستات می‌توان بچه‌دار شد، وابسته به نوع جراحی، وضعیت کلی سلامت بیمار و تصمیم‌گیری‌های قبل از جراحی است. در جراحی‌هایی مانند پروستاتکتومی کامل، بارداری طبیعی تقریباً غیرممکن است، اما با کمک روش‌های پیشرفته باروری همچون IVF یا استخراج اسپرم از بیضه، همچنان امکان فرزندآوری وجود دارد. مشورت با متخصص اورولوژی و پزشک باروری پیش از تصمیم‌گیری درباره جراحی، نقش کلیدی در حفظ گزینه‌های باروری دارد.