بعد از خود ارضایی چه غسلی واجب است؟ تبیین احکام شرعی و مسائل مرتبط
خود ارضایی، یا استمناء، عملی است که در فقه اسلامی دارای احکام خاصی است و انجام آن در اکثر مذاهب اسلامی حرام تلقی می‌شود. یکی از مسائل مهمی که پس از انجام این عمل مطرح می‌شود، بحث غسل واجب است. آگاهی از این حکم شرعی برای افرادی که به دنبال رعایت موازین دینی خود هستند، ضروری است. این مقاله به تفصیل به بررسی نوع غسل واجب پس از خود ارضایی، شرایط وجوب آن و نکات مرتبط با آن می‌پردازد.
غسل واجب پس از خود ارضایی: غسل جنابت
بر اساس فقه شیعه و فقه اهل سنت، اگر خود ارضایی منجر به خروج منی (آب مرد) شود، بر فرد غسل جنابت واجب می‌شود. حکم خود ارضایی از نظر شرعی، به خروج منی گره خورده است؛ یعنی اگرچه این عمل حرام است، اما وجوب غسل تنها در صورت تحقق جنابت (خروج منی) است.
تعریف جنابت
جنابت حالتی است که در پی خروج منی (چه با ارگاسم و چه بدون آن) یا نزدیکی (ولو منی خارج نشود) برای فرد حاصل می‌شود. در این حالت، فرد “جنب” محسوب شده و برای انجام برخی اعمال عبادی نیاز به غسل جنابت دارد.
نشانه‌های منی در مردان
برای تشخیص اینکه مایع خارج شده منی است یا خیر، معمولاً سه نشانه ذکر می‌شود: ۱. با شهوت (لذت): مایع با احساس شهوت و اوج لذت جنسی خارج شود. ۲. با جستن (جهندگی): مایع با فشار و جهش از بدن خارج شود. ۳. سست شدن بدن: پس از خروج مایع، بدن سست شده و حالت رخوت پیدا کند.
اگر هر سه نشانه وجود داشته باشد، مایع خارج شده منی است. اگر یکی از این دو نشانه اخیر (جهندگی و سست شدن بدن) وجود نداشته باشد، اما مایع با شهوت خارج شده باشد، باز هم حکم منی را دارد. در صورتی که فردی بیمار باشد و منی او با جهندگی خارج نشود، یا در خواب جنب شود و هنگام بیداری منی ببیند، غسل جنابت واجب می‌شود، حتی اگر این دو نشانه نباشند.
لزوم غسل جنابت
وجوب غسل جنابت به این دلیل است که فرد جنب برای انجام برخی از عبادات و اعمال خاص، نیاز به طهارت دارد. با غسل جنابت، این طهارت حاصل شده و فرد می‌تواند این اعمال را انجام دهد.
اعمالی که برای انجام آن‌ها غسل جنابت لازم است:
- نمازهای واجب و مستحب: از جمله نمازهای یومیه، نماز آیات، نماز میت (اگر خود میت جنب باشد)، و سایر نمازهای مستحب.
- طواف واجب خانه خدا: در حج و عمره.
- مس کتابت قرآن و نام‌های معصومین (علیهم السلام): دست زدن به خط قرآن و اسامی متبرکه اهل بیت.
- ورود به مسجد الحرام و مسجد النبی (ص): به طور کلی ورود به این دو مسجد برای جنب جایز نیست.
- توقف در سایر مساجد: توقف در سایر مساجد برای جنب (به جز عبور از آن‌ها) حرام است.
- قرائت سوره‌های سجده‌دار: خواندن آیاتی که سجده واجب دارند (حتی یک حرف).
اگر خود ارضایی انجام شود اما منجر به خروج منی نگردد، غسل جنابت واجب نمی‌شود؛ اما از نظر شرعی، عمل خود ارضایی (بدون خروج منی هم) حرام است و فرد مرتکب گناه شده است.
کیفیت انجام غسل جنابت
غسل جنابت را می‌توان به دو صورت انجام داد: ترتیبی و ارتماسی.
غسل ترتیبی
غسل ترتیبی به این صورت است که فرد ابتدا نیت غسل جنابت می‌کند، سپس سر و گردن خود را می‌شوید، پس از آن نیمه راست بدن را (شامل دست راست، سینه، شکم، کمر و پای راست) و در نهایت نیمه چپ بدن را (شامل دست چپ، سینه، شکم، کمر و پای چپ) می‌شوید. در هر مرحله باید آب به تمام قسمت‌های آن عضو برسد.
غسل ارتماسی
غسل ارتماسی به این صورت است که فرد با نیت غسل جنابت، تمام بدن خود را یکباره زیر آب فرو می‌برد؛ مانند اینکه در استخر یا زیر دوش قرار گیرد و تمام بدن همزمان زیر آب برود. برای این نوع غسل، باید بدن کاملاً پاک باشد و مانعی برای رسیدن آب به پوست وجود نداشته باشد.
در هر دو نوع غسل، نیت قربت (انجام غسل برای رضایت خداوند) شرط است و بهتر است قبل از غسل، بدن از نجاست (مانند منی) پاک شود، هرچند پاک کردن نجاست مقدم بر غسل نیست و با غسل صحیح بدن پاک می‌شود.
نکات مهم و مرتبط
- حرمت خود ارضایی: صرف نظر از وجوب غسل، خود ارضایی در فقه اسلامی حرام و گناه کبیره محسوب می‌شود.
- خروج وذی، مذی و ودی: مایعاتی مانند وذی (مایعی که بعد از ادرار خارج می‌شود)، مذی (مایعی که قبل از انزال با تحریک جنسی خارج می‌شود) و ودی (مایع غلیظی که گاهی بعد از منی خارج می‌شود) پاک هستند و موجب غسل جنابت نمی‌شوند، مگر اینکه یقین حاصل شود که در آن‌ها منی وجود دارد.
- جنب شدن در خواب (احتلام): اگر فردی در خواب جنب شود و منی از او خارج گردد، حتی اگر متوجه خروج آن نشود و فقط هنگام بیداری آثار آن را ببیند، غسل جنابت بر او واجب است.
- شک در خروج منی: اگر فردی شک کند که مایع خارج شده منی است یا خیر، اگر دارای هر سه نشانه منی باشد، حکم منی را دارد و غسل واجب می‌شود. اما اگر تنها یک یا دو نشانه باشد و فرد یقین به منی بودن آن نداشته باشد، غسل واجب نیست.
- اهمیت غسل: غسل جنابت یک حکم عبادی مهم است و نباید در انجام آن سستی کرد، چرا که صحت بسیاری از اعمال عبادی به آن وابسته است.
نتیجه‌گیری
در پاسخ به سؤال “بعد از خود ارضایی چه غسلی واجب است؟”، پاسخ روشن است: اگر خود ارضایی منجر به خروج منی شود، بر فرد غسل جنابت واجب می‌گردد. این غسل برای حصول طهارت و امکان انجام اعمال عبادی خاصی نظیر نماز و طواف ضروری است. کیفیت انجام غسل می‌تواند به صورت ترتیبی یا ارتماسی باشد و مهم این است که با نیت قربت و رعایت تمامی مراحل انجام شود. لازم به ذکر است که فارغ از بحث غسل، خود ارضایی عملی حرام در اسلام تلقی می‌شود. آگاهی از این احکام شرعی به فرد کمک می‌کند تا وظایف دینی خود را به درستی انجام دهد.