چه مدت بعد از رابطه باید تست HPV داد؟
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل‌شونده از راه تماس جنسی است که اغلب بدون علامت بوده و بسیاری از افراد بدون آنکه بدانند ناقل یا مبتلا هستند، آن را به شریک جنسی خود منتقل می‌کنند. تشخیص به‌موقع این ویروس از طریق تست HPV نقش کلیدی در پیشگیری از بروز عوارض جدی‌تر مانند سرطان دهانه رحم ایفا می‌کند. اما یکی از سوالات رایج این است که چه زمانی بعد از رابطه جنسی باید برای انجام تست HPV اقدام کرد؟ در ادامه این مقاله به صورت کامل به این موضوع می‌پردازیم.
ویروس HPV چیست و چگونه منتقل می‌شود؟
ویروس HPV گروهی از ویروس‌هاست که بیش از 100 نوع مختلف دارد. برخی از انواع این ویروس بی‌ضرر هستند و ممکن است فقط باعث زگیل‌های پوستی یا تناسلی شوند، اما برخی دیگر پُرخطر هستند و در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به سرطان‌هایی مانند سرطان دهانه رحم، مقعد، حلق و آلت تناسلی شوند. این ویروس عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوستی در حین رابطه جنسی (از جمله رابطه واژینال، مقعدی و دهانی) منتقل می‌شود.
چرا تست HPV اهمیت دارد؟
از آنجا که HPV اغلب بدون علامت است، بسیاری از مبتلایان از وجود آن بی‌اطلاع می‌مانند. انجام تست HPV به‌ویژه در زنان می‌تواند در شناسایی زودهنگام عفونت‌های پُرخطر و جلوگیری از پیشرفت به سرطان دهانه رحم بسیار مؤثر باشد. در واقع، برنامه‌های غربالگری منظم از جمله پاپ اسمیر و تست HPV توانسته‌اند نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم را به‌طور چشمگیری کاهش دهند.
چه مدت بعد از رابطه باید تست HPV انجام شود؟
زمان دقیق برای انجام تست HPV بعد از تماس جنسی به چند عامل بستگی دارد:
1. دوره نهفتگی ویروس HPV
ویروس HPV می‌تواند هفته‌ها تا ماه‌ها (و حتی گاهی سال‌ها) بعد از تماس جنسی خود را نشان دهد. دوره نهفتگی این ویروس به‌طور معمول بین 3 هفته تا 8 ماه در نظر گرفته می‌شود، اما ممکن است در برخی موارد تا چند سال نیز بدون علامت باقی بماند. بنابراین، انجام تست بلافاصله بعد از رابطه معمولاً مفید نیست، زیرا ممکن است ویروس هنوز قابل تشخیص نباشد.
2. زمان پیشنهادی برای تست پس از تماس مشکوک
به‌طور کلی توصیه می‌شود اگر فردی تماس جنسی پرخطر یا مشکوکی داشته است، حدود 3 تا 6 ماه بعد برای تست HPV اقدام کند. این بازه زمانی احتمال تشخیص ویروس را بالا می‌برد، چرا که سیستم ایمنی بدن معمولاً زمان لازم برای واکنش نشان دادن به عفونت و قابل شناسایی شدن ویروس را نیاز دارد.
3. تست HPV برای چه کسانی توصیه می‌شود؟
-
زنان بالای 30 سال: معمولاً توصیه می‌شود زنان از سن 30 سالگی به بعد هر 5 سال یک‌بار تست HPV را همراه با تست پاپ اسمیر انجام دهند.
-
افراد دارای شرکای جنسی متعدد: حتی در سنین پایین‌تر نیز افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند یا تماس جنسی محافظت‌نشده داشته‌اند، باید با نظر پزشک تحت غربالگری قرار بگیرند.
-
افراد دارای علائم مشکوک: مانند زگیل تناسلی یا تغییرات غیرمعمول در ترشحات واژن یا خونریزی غیرطبیعی.
چه کسانی باید بیشتر نگران باشند؟
برخی از افراد به دلیل شرایط خاص خود بیشتر در معرض خطر عفونت پایدار HPV و عوارض آن قرار دارند:
-
افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند (مثل مبتلایان به HIV)
-
زنان با سابقه نتایج غیرطبیعی در تست پاپ اسمیر
-
افرادی که سابقه زگیل تناسلی دارند
-
کسانی که از سنین پایین‌تر فعالیت جنسی داشته‌اند
آیا مردان هم باید تست HPV بدهند؟
در حال حاضر تست HPV به‌صورت روتین برای مردان توصیه نمی‌شود، مگر در شرایط خاص مانند وجود زگیل تناسلی یا اگر شریک جنسی آن‌ها دچار HPV پُرخطر باشد. در برخی کشورها، مردانی که در معرض خطر بالاتری هستند (مانند مردان همجنس‌گرا یا مبتلایان به HIV) ممکن است تحت غربالگری قرار بگیرند.
راه‌های کاهش خطر ابتلا به HPV
-
استفاده از کاندوم: هرچند کاندوم نمی‌تواند 100 درصد محافظت کند، اما به کاهش قابل توجه انتقال ویروس کمک می‌کند.
-
تزریق واکسن HPV: بهترین راه پیشگیری از انواع پُرخطر HPV، تزریق واکسن گارداسیل یا سرواریکس قبل از شروع فعالیت جنسی است.
-
کاهش تعداد شرکای جنسی: داشتن شریک جنسی ثابت احتمال انتقال را کاهش می‌دهد.
-
رعایت بهداشت جنسی: غربالگری منظم و پرهیز از روابط محافظت‌نشده مهم است.
نتیجه‌گیری
تست HPV یکی از روش‌های مهم برای تشخیص به‌موقع ویروس پاپیلومای انسانی است. بهترین زمان برای انجام تست پس از یک رابطه جنسی مشکوک حدود 3 تا 6 ماه بعد از تماس است، چرا که پیش از آن ممکن است ویروس در بدن قابل تشخیص نباشد. در عین حال، انجام این تست برای زنان به‌ویژه بالای 30 سال به عنوان بخشی از برنامه غربالگری روتین توصیه می‌شود. در نهایت، پیشگیری، آگاهی و پیگیری منظم نقش اصلی در کنترل این ویروس شایع و پیشگیری از عوارض آن را دارند.