چرا زود به زود عفونت واژن میگیرم؟
عفونت واژن یکی از مشکلات شایع در میان زنان در سنین مختلف است. اما زمانی که این عفونتها به صورت مکرر رخ دهند و زن مجبور باشد در فواصل کوتاه برای درمان به پزشک مراجعه کند، مسئله نگرانکنندهتر میشود. این تکرار میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از سبک زندگی گرفته تا مشکلات پزشکی پنهان. در این مقاله، به بررسی دلایل عفونت مکرر واژن، انواع آن، عوامل خطر، روشهای درمان و پیشگیری خواهیم پرداخت.
انواع شایع عفونت واژن
برای درک بهتر علت تکرار عفونت، ابتدا باید با انواع رایج عفونتهای واژن آشنا شد:
-
عفونت قارچی (کاندیدیازیس): ناشی از رشد بیش از حد قارچی به نام کاندیدا است. همراه با خارش شدید، ترشح غلیظ و سفیدرنگ و گاهی تورم واژن.
-
واژینوز باکتریال: نوعی عفونت باکتریایی است که معمولاً با ترشحات خاکستری یا سفید، بوی ماهی فاسد و گاهی خارش همراه است.
-
عفونتهای مقاربتی (STI): مانند کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیازیس، که از طریق رابطه جنسی منتقل میشوند.
-
آتروفی واژن در یائسگی: کاهش استروژن در دوران یائسگی میتواند باعث خشکی، حساسیت و عفونت مکرر شود.
چرا برخی زنان بیشتر دچار عفونت واژن میشوند؟
عفونتهای مکرر معمولاً نتیجهی اختلال در تعادل طبیعی باکتریهای مفید واژن یا تضعیف سیستم ایمنی بدن است. برخی از دلایل رایج عبارتاند از:
-
استفاده مداوم از آنتیبیوتیکها: این داروها نهتنها باکتریهای مضر، بلکه باکتریهای مفید واژن را نیز از بین میبرند و محیط را برای رشد قارچها فراهم میکنند.
-
شستن بیش از حد یا دوش واژینال: برخلاف تصور عمومی، شستشوی زیاد باعث برهم خوردن فلور طبیعی واژن میشود و احتمال عفونت را افزایش میدهد.
-
پوشیدن لباس زیر تنگ یا پلاستیکی: این لباسها مانع از تنفس ناحیه تناسلی شده و رطوبت را نگه میدارند؛ محیطی ایدهآل برای رشد قارچها.
-
دیابت کنترلنشده: قند خون بالا میتواند رشد قارچها را تسهیل کند.
-
استرس و کمبود خواب: تضعیف سیستم ایمنی بدن ناشی از سبک زندگی ناسالم، بدن را مستعد عفونت میکند.
-
تغییرات هورمونی: دوران بارداری، مصرف قرصهای ضدبارداری یا ورود به یائسگی میتواند تعادل طبیعی واژن را مختل کند.
-
رابطه جنسی محافظتنشده: انتقال عفونتهای مقاربتی یا تحریک واژن میتواند منجر به التهاب و عفونت شود.
عفونتهای مکرر قارچی؛ چرا باز هم برمیگردند؟
زنان زیادی از تکرار عفونت قارچی گلایه دارند. دلایل تکرار این نوع عفونت شامل موارد زیر است:
-
عدم تکمیل دوره درمان یا مصرف ناقص دارو
-
استفاده از داروهای بدون تجویز پزشک
-
عدم درمان شریک جنسی در صورت نیاز
-
بازگشت سریع قارچها پس از بر هم خوردن تعادل واژن
-
مقاومت قارچها به برخی داروها
در برخی موارد، پزشک برای درمان عفونتهای مکرر قارچی، دورههای طولانیتری از داروهای ضدقارچ خوراکی تجویز میکند یا بررسی دقیقتری برای بیماریهای زمینهای انجام میدهد.
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر شما در طول سال بیش از ۳ تا ۴ بار دچار عفونت واژن میشوید یا هر بار نیاز به مصرف دارو دارید، باید بررسیهای کاملتری انجام شود. نشانههایی که نیاز به ارزیابی تخصصی دارند شامل:
-
تکرار عفونت در فواصل کوتاه
-
عدم پاسخ به درمانهای معمول
-
علائم شدید مثل تب، درد لگن، یا ترشحات بدبو و رنگی
-
احساس سوزش مداوم حتی پس از درمان
راهکارهای پیشگیری از عفونت مکرر واژن
پیشگیری از عفونتهای مکرر واژن معمولاً با تغییر در سبک زندگی و رعایت بهداشت ممکن است. چند راهکار مهم عبارتاند از:
-
استفاده از لباس زیر نخی و تعویض روزانه آن
-
خودداری از استفاده از صابونها و شویندههای عطردار
-
پرهیز از دوش واژینال و محصولات بهداشتی تحریککننده
-
شستشوی واژن تنها با آب ولرم
-
خشک کردن ناحیه تناسلی بعد از حمام یا ادرار
-
داشتن رابطه جنسی محافظتشده
-
تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه، خواب کافی و کاهش استرس
-
در صورت ابتلا به دیابت، کنترل دقیق قند خون
آیا درمان خانگی برای عفونت مکرر وجود دارد؟
در کنار درمان دارویی، برخی از راهکارهای خانگی ممکن است در پیشگیری یا تسریع بهبود مؤثر باشند:
-
مصرف ماست پروبیوتیک یا مکملهای پروبیوتیکی برای تقویت باکتریهای مفید
-
نوشیدن آب کافی برای دفع سموم بدن
-
کاهش مصرف قند و کربوهیدراتهای ساده
-
استفاده از کمپرس گرم برای تسکین خارش یا سوزش
-
مشورت با پزشک قبل از مصرف هر نوع درمان خانگی یا مکمل
نقش تغذیه در کاهش احتمال عفونت
تغذیه سالم و متعادل میتواند به تعادل هورمونی، تقویت سیستم ایمنی و کنترل قند خون کمک کند؛ سه عاملی که تأثیر مستقیم در کاهش احتمال عفونت واژن دارند. برخی مواد غذایی مفید در این زمینه شامل موارد زیر هستند:
-
سبزیجات برگدار و سبز تیره
-
ماست پروبیوتیک
-
سیر (به دلیل خاصیت ضدقارچ طبیعی)
-
زنجبیل و زردچوبه (با خاصیت ضدالتهابی)
-
چای سبز
نتیجهگیری
عفونت مکرر واژن مسئلهای آزاردهنده اما قابل کنترل است. شناخت دقیق علت، پیروی از درمان درست، رعایت بهداشت فردی و اصلاح سبک زندگی میتواند نقش بسیار مهمی در کاهش دفعات ابتلا داشته باشد. اگر با وجود رعایت این نکات همچنان دچار عفونتهای مکرر میشوید، حتماً به متخصص زنان مراجعه کنید تا بررسی دقیقتری از نظر بیماریهای زمینهای یا اختلالات ایمنی انجام شود.