غذاهای ممنوع در دیابت بارداری
دیابت بارداری یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که به‌طور موقت و به دلیل تغییرات هورمونی در بدن زنان باردار به وجود می‌آید. این نوع دیابت اگر کنترل نشود، می‌تواند برای مادر و جنین عوارض جدی به دنبال داشته باشد. کنترل رژیم غذایی یکی از اصلی‌ترین روش‌های مدیریت دیابت بارداری است. در این مقاله به معرفی غذاهای ممنوع در دیابت بارداری پرداخته‌ایم که باید از مصرف آن‌ها پرهیز شود.
قندهای ساده و شکرهای تصفیه‌شده
یکی از اولین گروه‌هایی که در دیابت بارداری باید محدود یا حذف شود، قندهای ساده هستند. این نوع قندها به سرعت در بدن جذب شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون می‌شوند.
موارد ممنوع:
-
شیرینی‌جات صنعتی مانند کیک، کلوچه، بیسکویت
-
نوشابه‌های گازدار و انرژی‌زا
-
آبمیوه‌های صنعتی
-
مربا، عسل زیاد، شکلات‌های شیرین
-
شکر سفید و قهوه‌ای
جایگزین مناسب: میوه‌های تازه با فیبر بالا در مقادیر محدود، مصرف کم شیره خرما یا توت با مشورت پزشک.
نان‌های سفید و محصولات تهیه‌شده از آرد تصفیه‌شده
محصولاتی که با آرد سفید تهیه می‌شوند، شاخص گلیسمی بالایی دارند و قند خون را به‌سرعت بالا می‌برند. از این‌رو توصیه می‌شود در دوران دیابت بارداری از آن‌ها پرهیز شود.
موارد ممنوع:
-
نان لواش یا نان سفید صنعتی
-
پاستاها و ماکارونی‌های تهیه‌شده از آرد سفید
-
برنج سفید در حجم زیاد
جایگزین مناسب: نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، ماکارونی سبوس‌دار یا جو دوسر.
غذاهای سرخ‌کردنی و پرچرب
غذاهای چرب و سرخ‌شده علاوه بر افزایش وزن، مقاومت بدن به انسولین را افزایش می‌دهند که در بیماران دیابتی خطرناک است. همچنین این غذاها اغلب کالری بالایی دارند که کنترل قند خون را دشوار می‌کند.
موارد ممنوع:
-
سیب‌زمینی سرخ‌کرده
-
مرغ سوخاری یا ناگت‌های آماده
-
چیپس و اسنک‌های شور
-
فست‌فودها مانند پیتزا، همبرگر، سوسیس و کالباس
جایگزین مناسب: غذاهای آب‌پز، بخارپز، کبابی و استفاده محدود از روغن‌های سالم مانند روغن زیتون یا کنجد.
لبنیات پرچرب
مصرف لبنیات در دوران بارداری مفید است، اما لبنیات پرچرب می‌توانند میزان چربی اشباع بدن را افزایش دهند که به مقاومت انسولینی و افزایش قند خون منجر می‌شود.
موارد ممنوع:
-
شیر پرچرب
-
ماست پرچرب
-
خامه، سرشیر، پنیرهای چرب
جایگزین مناسب: شیر و ماست کم‌چرب یا بدون چربی، پنیر کم‌چرب و کم‌نمک.
میوه‌های خیلی شیرین
هرچند میوه‌ها منبع خوبی از ویتامین‌ها و فیبر هستند، اما برخی از آن‌ها دارای قند طبیعی بالا هستند و در صورت مصرف بی‌رویه می‌توانند قند خون را افزایش دهند.
موارد ممنوع یا محدود:
-
موز رسیده
-
انگور
-
انبه
-
هندوانه
-
خربزه
-
خرما در تعداد زیاد
جایگزین مناسب: سیب با پوست، توت‌فرنگی، پرتقال در اندازه مناسب، گلابی، گریپ‌فروت.
غذاهای آماده و فرآوری‌شده
غذاهای آماده اغلب دارای افزودنی‌ها، نمک، شکر و چربی‌های مخفی هستند که کنترل دیابت را دشوار می‌کنند. مصرف آن‌ها در بارداری خطر ابتلا به فشار خون بالا و مشکلات قلبی را نیز افزایش می‌دهد.
موارد ممنوع:
-
غذاهای کنسروی با نمک یا شکر
-
سوپ‌های آماده
-
سوسیس و کالباس
-
غذاهای یخ‌زده مانند لازانیا یا پاستای فوری
جایگزین مناسب: غذاهای خانگی با کنترل دقیق مواد اولیه، مصرف پروتئین بدون چربی مانند مرغ، بوقلمون یا ماهی پخته.
نوشیدنی‌های قندی و شیرین
نوشیدنی‌های شیرین از جمله منابع اصلی افزایش قند خون در دیابت بارداری هستند. بسیاری از این نوشیدنی‌ها حتی اگر طبیعی به نظر برسند، دارای مقادیر بالای قند هستند.
موارد ممنوع:
-
نوشابه
-
شربت‌های خانگی شیرین شده
-
اسموتی‌های پرمیوه با شیر
-
آبمیوه‌های پاکتی
جایگزین مناسب: آب ساده، آب طعم‌دار با چند برگ نعناع و لیمو، چای سبز بدون شکر.
توصیه‌های تکمیلی برای رژیم در دیابت بارداری
-
مصرف وعده‌های غذایی کوچک اما مکرر (۵ تا ۶ وعده در روز)
-
کنترل منظم قند خون با دستگاه گلوکومتر
-
افزایش مصرف سبزیجات تازه و حاوی فیبر
-
پیاده‌روی سبک بعد از غذا برای کمک به کنترل قند
-
نوشیدن آب کافی در طول روز
-
پرهیز از حذف کامل گروه‌های غذایی بدون نظر پزشک
سخن پایانی
مدیریت دیابت بارداری بیشتر از هر چیز به تغذیه درست وابسته است. پرهیز از غذاهای ممنوع و پرقند، اجتناب از غذاهای سرخ‌کردنی و مصرف غذاهای کامل و طبیعی می‌تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند و از بروز عوارض برای مادر و جنین جلوگیری کند. با داشتن برنامه غذایی متعادل و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه، می‌توان این دوران را با سلامت کامل پشت سر گذاشت.