معرفی آمپول سهماهه ضد بارداری؛ روش، عملکرد و نکات مهم
یکی از روشهای مطمئن و پرطرفدار برای پیشگیری از بارداری، استفاده از آمپول ضد بارداری است. این روش بهویژه برای زنانی که به دنبال راهکاری طولانیمدت، راحت و بدون نیاز به مصرف روزانه دارو هستند، مناسب تلقی میشود. آمپول سهماهه که با نام دارویی دپو پروورا (Depo-Provera) شناخته میشود، حاوی هورمون پروژسترون است و با تزریق عضلانی هر سه ماه یک بار، مانع از تخمکگذاری و در نتیجه بارداری میشود. در این مقاله بهطور کامل درباره این آمپول، عملکرد، مزایا، معایب، عوارض جانبی و نکات پزشکی مربوط به آن صحبت خواهیم کرد.
آمپول سهماهه ضد بارداری چگونه عمل میکند؟
آمپول دپو پروورا با آزادسازی مداوم هورمون پروژستین در بدن، تخمکگذاری را مهار کرده و با غلیظکردن مخاط دهانه رحم، عبور اسپرم به داخل رحم را دشوار میسازد. همچنین محیط داخلی رحم را به گونهای تغییر میدهد که در صورت لقاح، امکان لانهگزینی تخمک کاهش مییابد.
اثربخشی این آمپول حدود ۹۹ درصد است، به شرطی که هر سه ماه یکبار به موقع تزریق شود.
مزایای استفاده از آمپول ضد بارداری سهماهه
-
ماندگاری طولانیمدت: تنها نیاز به تزریق هر سه ماه یکبار دارد.
-
بدون نیاز به مصرف روزانه: برخلاف قرصهای ضد بارداری که باید روزانه مصرف شوند، این روش راحتتر است.
-
کاهش دردهای قاعدگی: در بسیاری از زنان، خونریزی ماهیانه کاهش یافته یا حتی قطع میشود.
-
مناسب برای شیردهی: هورمون موجود در آمپول بر شیر مادر تأثیر منفی ندارد.
-
کاهش خطر برخی بیماریها: مانند سرطان رحم، عفونتهای لگنی و کمخونی.
معایب و عوارض احتمالی آمپول سهماهه
هرچند آمپول ضد بارداری روشی مؤثر است، اما ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد که آگاهی از آنها ضروری است:
-
تغییر در الگوی قاعدگی: قاعدگی ممکن است نامنظم شود یا بهطور کامل قطع شود.
-
افزایش وزن: برخی زنان در دوران استفاده افزایش وزن را تجربه میکنند.
-
کاهش تراکم استخوان: استفاده بلندمدت از این آمپول ممکن است با کاهش تراکم استخوان همراه باشد.
-
تاخیر در بازگشت باروری: پس از قطع مصرف، ممکن است تا یک سال طول بکشد تا باروری بازگردد.
-
عوارض هورمونی: مانند حساسیت سینهها، تغییرات خلقی، سردرد یا آکنه
چه کسانی گزینه مناسبی برای آمپول دپو پروورا هستند؟
-
زنانی که نمیخواهند یا نمیتوانند از قرصهای روزانه استفاده کنند
-
مادران شیرده پس از زایمان
-
زنانی که قصد بارداری در آینده نزدیک ندارند
-
افرادی که سابقه بارداری ناخواسته داشتهاند و به دنبال روش قابل اطمینانتری هستند
چه کسانی نباید از آمپول ضد بارداری استفاده کنند؟
استفاده از این آمپول برای برخی افراد توصیه نمیشود:
-
زنانی که سابقه پوکی استخوان دارند
-
مبتلایان به بیماریهای کبدی شدید
-
افرادی که سابقه سرطان سینه داشتهاند
-
زنانی که دچار خونریزیهای غیرقابل توجیه رحمی هستند
مشاوره با پزشک پیش از شروع مصرف بسیار حیاتی است تا اطمینان حاصل شود که این روش برای بدن فرد مناسب است.
زمانبندی و نحوه تزریق آمپول
تزریق این آمپول بهصورت عضلانی انجام میشود، معمولاً در ناحیه بازو یا باسن. برای شروع مصرف، یکی از زمانهای زیر مناسب است:
-
در پنج روز اول قاعدگی (نیازی به روش کمکی نیست)
-
در هر زمان دیگر با اطمینان از عدم بارداری (به همراه روش کمکی مثل کاندوم به مدت ۷ روز)
هر ۱۲ هفته یکبار باید تزریق تکرار شود. تأخیر بیش از ۱۴ هفته در تزریق میتواند اثربخشی را کاهش دهد و خطر بارداری را افزایش دهد.
آمپول ضد بارداری در دوران شیردهی
این آمپول از نظر علمی ایمن برای زنان شیرده است و تأثیری بر کیفیت یا مقدار شیر ندارد. بسیاری از پزشکان آن را به عنوان بهترین گزینه ضد بارداری برای مادران تازهزا توصیه میکنند، بهویژه در شش ماه اول پس از زایمان.
بازگشت باروری پس از قطع آمپول
یکی از نکاتی که باید در نظر گرفته شود این است که پس از قطع آمپول، بازگشت باروری ممکن است تا ۶ الی ۱۲ ماه زمان ببرد. بنابراین برای زنانی که در آینده نزدیک قصد بارداری دارند، شاید این روش مناسب نباشد.
قیمت آمپول سهماهه ضد بارداری در ایران
قیمت آمپول دپو پروورا بسته به شرکت سازنده، کشور تولیدکننده و مرکز تزریق متفاوت است. بهطور میانگین قیمت این آمپول در ایران بین ۱۵۰٬۰۰۰ تا ۴۰۰٬۰۰۰ تومان متغیر است. هزینه تزریق نیز بسته به مرکز درمانی ممکن است جداگانه دریافت شود.
مراقبتهای لازم پس از تزریق
پس از تزریق، نیاز به مراقبت خاصی نیست، اما موارد زیر توصیه میشود:
-
در صورت بروز حساسیت یا درد شدید در محل تزریق، با پزشک مشورت شود
-
تاریخ دقیق تزریق بعدی یادداشت شود
-
در صورت مشاهده علائم شدید مانند خونریزی غیرطبیعی یا سردرد شدید، بررسیهای پزشکی انجام شود
نتیجهگیری
آمپول سهماهه ضد بارداری یا دپو پروورا یک روش مؤثر، کمدردسر و بلندمدت برای پیشگیری از بارداری است که بهویژه برای مادران شیرده و زنانی که نمیخواهند یا نمیتوانند از قرصهای روزانه استفاده کنند، مناسب است. با وجود برخی عوارض، مزایای این روش در بسیاری از موارد بیشتر از معایب آن است، بهشرط آنکه زیر نظر پزشک و بهطور منظم استفاده شود.
پیش از آغاز مصرف، مشاوره پزشکی، بررسی سوابق بیماری و انجام آزمایشهای لازم اهمیت بالایی دارد. آگاهی، برنامهریزی و مراقبت منظم، کلید موفقیت در استفاده از این روش پیشگیری از بارداری است.