ایا زود انزالی ارثی (ژنتیکی) است؟

آیا زود انزالی ارثی (ژنتیکی) است؟ بررسی علمی، علل و راهکارها

زود انزالی یکی از شایع‌ترین اختلالات جنسی در مردان است که در بسیاری از موارد موجب کاهش رضایت جنسی، ایجاد تنش در روابط زناشویی و آسیب به اعتماد به نفس فرد می‌شود. با وجود این‌که عوامل روانی، هورمونی و فیزیولوژیکی زیادی در بروز این مشکل نقش دارند، پرسشی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند این است که آیا زود انزالی می‌تواند جنبه ارثی یا ژنتیکی داشته باشد؟ در این مقاله به‌صورت کامل و علمی به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

تعریف زود انزالی از دید پزشکی

زود انزالی (Premature Ejaculation) حالتی است که در آن مرد، خیلی سریع‌تر از آن‌چه که خودش یا شریک جنسی‌اش می‌خواهد، به انزال می‌رسد. این حالت ممکن است در حین دخول یا حتی قبل از آن رخ دهد و معمولاً با احساس نارضایتی یا ناتوانی در کنترل همراه است. تعریف دقیق آن به زمان مشخصی وابسته نیست، اما اغلب اگر انزال در کمتر از یک دقیقه پس از شروع رابطه جنسی رخ دهد، به‌عنوان زود انزالی در نظر گرفته می‌شود.

آیا زود انزالی می‌تواند ارثی باشد؟

یکی از نظریه‌های مطرح در زمینه زود انزالی، نقش ژنتیک و وراثت در بروز این اختلال است. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که زمینه‌های ژنتیکی می‌توانند در برخی از افراد باعث افزایش حساسیت سیستم عصبی مرکزی، به‌ویژه در بخش‌هایی از مغز شوند که با تنظیم پاسخ جنسی در ارتباط هستند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مردانی که یکی از اعضای خانواده‌شان (مانند پدر یا برادر) دچار زود انزالی هستند، خود نیز احتمال بیشتری برای تجربه این اختلال دارند. البته هنوز ژن خاصی به‌طور دقیق شناسایی نشده که عامل مستقیم زود انزالی باشد، اما فرضیه وراثت به‌عنوان یکی از عوامل مستعدکننده مورد تأیید بسیاری از محققان است.

نقش سروتونین و ژنتیک در زود انزالی

سروتونین، یک انتقال‌دهنده عصبی مهم در مغز است که نقش کلیدی در کنترل خلق‌وخو، خواب، اشتها و واکنش‌های جنسی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که مردان مبتلا به زود انزالی، اغلب سطوح پایینی از سروتونین یا عملکرد نامناسب گیرنده‌های آن را دارند. این عملکرد می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته باشد.

برخی از تغییرات ژنتیکی در گیرنده‌های سروتونین (مانند 5-HT1A یا 5-HT2C) می‌توانند باعث افزایش حساسیت به تحریک و کاهش آستانه انزال شوند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که عوامل ژنتیکی از طریق تأثیر بر مسیرهای عصبی مغز، نقش غیرمستقیمی در بروز زود انزالی ایفا می‌کنند.

تفاوت زود انزالی اولیه و ثانویه در رابطه با وراثت

زود انزالی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: اولیه (مادرزادی) و ثانویه (اکتسابی).

• زود انزالی اولیه از ابتدای بلوغ جنسی در فرد وجود دارد و معمولاً با تمام شریک‌های جنسی تجربه می‌شود. این نوع بیشتر با عوامل ژنتیکی، زیستی یا ساختاری در ارتباط است.

• زود انزالی ثانویه در فردی رخ می‌دهد که قبلاً عملکرد طبیعی داشته اما بعدها دچار این مشکل شده است. در این نوع، عوامل روانی، استرس، بیماری‌های جسمی یا مشکلات زناشویی بیشتر نقش دارند تا ژنتیک.

بنابراین اگر زود انزالی از ابتدای زندگی جنسی فرد وجود داشته باشد، احتمال وجود زمینه ارثی بیشتر است.

دیگر عوامل مؤثر بر زود انزالی

در کنار ژنتیک، عوامل متعدد دیگری نیز می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. از جمله:

• اضطراب و استرس مزمن

• تجربه‌های منفی جنسی در گذشته

• اختلال در عملکرد تیروئید

• التهاب یا عفونت در ناحیه تناسلی

• سبک زندگی ناسالم مانند مصرف دخانیات، مشروبات الکلی و کم‌تحرکی

• مصرف برخی داروها یا قطع داروهای ضدافسردگی

در بسیاری از موارد، ترکیبی از این عوامل به همراه استعداد ژنتیکی می‌تواند منجر به زود انزالی شود.

آیا می‌توان زود انزالی ارثی را درمان کرد؟

پاسخ به این پرسش مثبت است. حتی اگر زود انزالی ریشه ژنتیکی داشته باشد، همچنان با استفاده از روش‌های درمانی مختلف قابل کنترل است. این روش‌ها شامل:

• درمان دارویی: داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌توانند زمان انزال را افزایش دهند.

• روان‌درمانی و مشاوره جنسی: برای کاهش اضطراب، بهبود ارتباط با شریک جنسی و افزایش کنترل ذهنی در رابطه مؤثر است.

• تمرینات رفتاری: روش‌هایی مانند توقف-شروع، فشردن سر آلت و تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن.

• تغذیه مناسب و مکمل‌های تقویتی: مصرف ویتامین‌ها، زینک، منیزیم و امگا ۳ می‌تواند مفید باشد.

• اصلاح سبک زندگی: خواب کافی، ورزش منظم، ترک دخانیات و مدیریت استرس تأثیر مثبتی دارد.

نتیجه‌گیری

زود انزالی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که یکی از آن‌ها زمینه‌های ژنتیکی و ارثی است. گرچه هنوز به‌طور کامل ژن‌های دخیل در این اختلال شناسایی نشده‌اند، اما شواهد علمی نشان می‌دهند که تفاوت‌های ژنتیکی در گیرنده‌های سروتونین و عملکرد مغزی می‌توانند نقش مهمی در بروز زود انزالی اولیه داشته باشند.

با این حال، حتی در صورت وجود زمینه ارثی، زود انزالی قابل درمان و مدیریت است. ترکیبی از درمان‌های پزشکی، روانی، تغذیه‌ای و اصلاح سبک زندگی می‌تواند به بهبود چشمگیر این مشکل منجر شود. مراجعه به پزشک متخصص و بهره‌گیری از روش‌های علمی و مؤثر، بهترین راه برای کنترل زود انزالی و بهبود کیفیت زندگی جنسی است.