حکم خواندن دعا در حال جنابت از دید ایت الله خامنه ای

حکم خواندن دعا در حال جنابت از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

مقدمه‌ای بر موضوع جنابت و طهارت در اسلام

در شریعت اسلام، طهارت یکی از اصول اساسی برای ارتباط معنوی با خداوند محسوب می‌شود. حالت جنابت حالتی است که در اثر رابطه جنسی یا خروج منی بر زن یا مرد عارض شده و باعث می‌شود فرد نیاز به غسل جنابت پیدا کند. در چنین وضعیتی، برخی اعمال عبادی برای فرد ممنوع می‌شود تا زمانی که غسل انجام گیرد. یکی از سؤالات متداول در این زمینه، حکم خواندن دعا در حال جنابت است که در فتاوای مراجع تقلید، از جمله آیت‌الله خامنه‌ای، پاسخ‌هایی دقیق به آن داده شده است.

جنابت و محدودیت‌های عبادی مربوط به آن

بر اساس احکام شرعی، فرد جنب تا زمانی که غسل جنابت انجام نداده است، نمی‌تواند برخی اعمال عبادی مانند موارد زیر را انجام دهد:

• خواندن نماز واجب

• لمس کردن نوشته‌های قرآن با دست

• ورود به مساجد

• تلاوت آیاتی از قرآن که سجده واجب دارند

اما در مورد دعا، حکم متفاوتی دارد که در ادامه با استناد به فتاوای مقام معظم رهبری به آن می‌پردازیم.

فتوای آیت‌الله خامنه‌ای درباره خواندن دعا در حال جنابت

طبق فتوای صریح آیت‌الله خامنه‌ای، خواندن دعا در حالت جنابت اشکالی ندارد و از نظر شرعی جایز است. ایشان در استفتائات رسمی خود تأکید دارند که فرد جنب می‌تواند به ذکر خدا، خواندن دعا و مناجات بپردازد، حتی اگر هنوز غسل نکرده باشد.

برای مثال، اگر فردی پس از بیدار شدن از خواب متوجه حالت جنابت شود و هنوز غسل نکرده باشد، می‌تواند دعاهای صبحگاهی را بخواند یا در دل خود با خدا مناجات کند.

آیا خواندن قرآن در دعاهای مأثور در حال جنابت مجاز است؟

در بسیاری از دعاها، آیات قرآنی نیز گنجانده شده‌اند. طبق فتوای مقام معظم رهبری، اگر فرد جنب قصد تلاوت قرآن به‌قصد عبادت نداشته باشد، بلکه بخواهد این آیات را به نیت دعا بخواند، مانعی ندارد. به عبارت دیگر، اگر نیت دعا باشد نه تلاوت قرآن، خواندن آن در حال جنابت جایز است.

مثلاً در دعای جوشن کبیر یا دعای کمیل که آیات قرآن نیز در آنها آمده، اگر شخص نیتش دعا و راز و نیاز باشد، مشکلی از لحاظ شرعی ندارد. اما اگر قصد تلاوت قرآن باشد، آنگاه فرد باید ابتدا غسل کرده یا از حالت جنابت خارج شود.

ذکر گفتن و استغفار در حالت جنابت از نظر خامنه‌ای

آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به استفتائاتی در مورد ذکر گفتن در حالت جنابت فرموده‌اند: ذکر گفتن، استغفار، صلوات، لا اله الا الله و دیگر اذکار نه تنها جایز، بلکه پسندیده نیز هستند. جنابت مانعی برای ذکر زبانی و قلبی نیست.

در احادیث نیز آمده است که مؤمن حتی در حالت ناپاکی نیز می‌تواند با خدا راز و نیاز کند. تنها اعمال خاصی مثل نماز و تلاوت آیات سجده‌دار قرآن ممنوع هستند.

موارد ممنوعه برای جنب که نباید با دعا اشتباه گرفته شوند

برخی اعمال برای جنب حرام یا مکروه هستند که نباید با خواندن دعا اشتباه گرفته شوند:

• خواندن آیات سجده‌دار قرآن: مانند آیات 15 سوره سجده، 62 سوره نجم، 18 سوره عبس و 19 سوره علق

• ماندن در مسجد یا گذاشتن چیزی در آن

• نماز خواندن

• لمس خط قرآن

اما دعا و ذکر گفتن مشمول این ممنوعیت‌ها نیستند و فرد جنب می‌تواند به‌راحتی آنها را انجام دهد.

جمع‌بندی فقهی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

به‌طور خلاصه، از دیدگاه مقام معظم رهبری:

• خواندن دعا در حال جنابت مطلقاً جایز است

• خواندن آیات قرآنی در دعاها به قصد دعا و نه تلاوت اشکالی ندارد

• ذکر و استغفار در حال جنابت مستحب و پسندیده است

• تنها برخی اعمال خاص برای فرد جنب ممنوع هستند

بنابراین، افراد می‌توانند بدون نگرانی در حالت جنابت به دعا و ارتباط قلبی با خداوند بپردازند و این کار هیچ خللی در عبادت آن‌ها ایجاد نمی‌کند، مادامی که احکام مربوط به تلاوت قرآن و نماز را رعایت کنند.