درک چرخه قاعدگی و زمان باروری
برای پاسخ به این سؤال که آیا پریود شدن بلافاصله بعد از رابطه جنسی مانع از بارداری می‌شود یا خیر، ابتدا باید با نحوه عملکرد چرخه قاعدگی و زمان تخمک‌گذاری آشنا باشیم. چرخه قاعدگی معمولاً بین ۲۸ تا ۳۵ روز طول می‌کشد و شامل سه فاز اصلی است: فاز فولیکولی، فاز تخمک‌گذاری و فاز لوتئال.
تخمک‌گذاری، زمانی است که تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند و این تخمک حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت زنده می‌ماند. اسپرم می‌تواند تا ۵ روز درون دستگاه تناسلی زن زنده بماند. بنابراین، نزدیکی در چند روز منتهی به تخمک‌گذاری بیشترین احتمال بارداری را دارد.
آیا امکان بارداری در زمان پریود وجود دارد؟
در حالت معمول، پریود زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور نشده و پوشش داخلی رحم ریزش کرده است. در نتیجه تصور عمومی این است که احتمال بارداری در این دوران وجود ندارد. اما در عمل، بدن همه افراد دقیقاً از الگوی یکسانی پیروی نمی‌کند.
اگر یک زن چرخه کوتاهی داشته باشد (مثلاً ۲۱ تا ۲۴ روزه)، ممکن است تخمک‌گذاری خیلی زود و حتی چند روز پس از پایان پریود رخ دهد. اگر نزدیکی در پایان پریود یا درست قبل از آن انجام شود، اسپرم‌ها می‌توانند در واژن باقی مانده و تا زمان آزاد شدن تخمک زنده بمانند. در چنین حالتی، احتمال بارداری وجود دارد.
بلافاصله بعد از رابطه، پریود شدن یعنی چه؟
اگر بلافاصله بعد از رابطه جنسی، خونریزی اتفاق بیفتد، باید بررسی شود که آیا واقعاً خونریزی قاعدگی است یا نوعی لکه‌بینی یا خونریزی ناشی از رابطه. در برخی موارد، نزدیکی می‌تواند باعث تحریک دهانه رحم و خونریزی شود که ممکن است با پریود اشتباه گرفته شود. در چنین حالتی، احتمال بارداری همچنان وجود دارد، چون تخمک‌گذاری ممکن است در حال رخ دادن یا نزدیک باشد.
اما اگر خونریزی واقعی قاعدگی باشد، احتمال بارداری کاهش می‌یابد ولی صفر نیست. به‌ویژه اگر تخمک‌گذاری زودهنگام در ماه بعدی اتفاق بیفتد و اسپرم‌ها تا آن زمان زنده بمانند.
عواملی که احتمال بارداری را در چنین شرایطی افزایش می‌دهند
-
چرخه‌های قاعدگی کوتاه‌تر از حد معمول (کمتر از ۲۸ روز)
-
تخمک‌گذاری زودهنگام
-
خطا در تشخیص زمان شروع واقعی قاعدگی
-
داشتن رابطه محافظت‌نشده پیش از خونریزی
آیا خونریزی همیشه نشانه پایان تخمک‌گذاری است؟
خیر. خونریزی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. به‌ویژه در خانم‌هایی که به دلیل مشکلات هورمونی، استرس، یا تغییر سبک زندگی دچار بی‌نظمی در قاعدگی هستند، خونریزی ممکن است به‌صورت میان‌دوره‌ای یا همراه با تخمک‌گذاری رخ دهد. در این شرایط، احتمال بارداری حتی هم‌زمان با خونریزی نیز وجود دارد.
آیا می‌توان به پریود شدن بعد از رابطه به‌عنوان نشانه‌ای قطعی از عدم بارداری نگاه کرد؟
پاسخ منفی است. بارداری زمانی رخ می‌دهد که تخمک با اسپرم ترکیب شود و سپس در دیواره رحم لانه‌گزینی کند. اگر بلافاصله بعد از رابطه، خونریزی شبیه پریود شروع شود، ممکن است تخمک هنوز آزاد نشده باشد یا لقاح صورت نگرفته باشد، ولی همچنان امکان بارداری در روزهای آتی وجود دارد، به‌ویژه اگر خونریزی مربوط به لانه‌گزینی باشد که برخی افراد آن را با پریود اشتباه می‌گیرند.
چگونه می‌توان از بارداری ناخواسته جلوگیری کرد؟
اگر رابطه محافظت‌نشده داشته‌اید و مطمئن نیستید که در کجای چرخه قاعدگی خود هستید، بهتر است از روش‌های پیشگیری اضطراری مانند قرص اورژانسی استفاده کنید. البته این قرص‌ها باید در بازه زمانی ۷۲ تا ۱۲۰ ساعت پس از رابطه مصرف شوند تا اثربخش باشند. همچنین استفاده منظم از روش‌های پیشگیری مانند قرص، کاندوم، آی‌یو‌دی یا دیگر گزینه‌ها، انتخابی مطمئن‌تر برای پیشگیری از بارداری است.
نتیجه‌گیری
پریود شدن بلافاصله پس از رابطه جنسی، به‌ویژه اگر قاعدگی منظم باشد، می‌تواند احتمال بارداری را کاهش دهد، اما تضمین نمی‌کند که بارداری به‌طور قطعی رخ نخواهد داد. بدن انسان پیچیدگی‌های زیادی دارد و چرخه قاعدگی نیز همیشه قابل پیش‌بینی نیست. بنابراین در صورت داشتن رابطه محافظت‌نشده و نگرانی از بارداری، بهتر است اقدامات پیشگیرانه انجام شده و در صورت تردید، با پزشک مشورت شود.