راههای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه بدون قرص؛ بررسی روشهای جایگزین
بسیاری از افراد به دلایل مختلف مانند حساسیت به دارو، نگرانی از عوارض قرصهای اورژانسی یا تمایل به استفاده از روشهای طبیعی، بهدنبال راههای جایگزین برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی هستند. اگرچه قرص اورژانسی یکی از مؤثرترین راهکارهای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه محافظتنشده است، اما در این مقاله به روشهایی خواهیم پرداخت که بدون استفاده از قرص و با رعایت نکاتی میتوانند تا حدی از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند.
آشنایی با مفهوم «پیشگیری بعد از رابطه»
پیشگیری بعد از رابطه یا «پیشگیری پس از نزدیکی محافظتنشده» به مجموعهای از اقدامات گفته میشود که پس از انجام رابطه جنسی و بهمنظور جلوگیری از باروری تخمک صورت میگیرد. این اقدامات باید در سریعترین زمان ممکن انجام شود، زیرا با گذشت زمان، احتمال باروری افزایش پیدا میکند. هدف اصلی این روشها، جلوگیری از لقاح یا جلوگیری از لانهگزینی تخمک بارور شده در رحم است.
استفاده از دوش واژینال بلافاصله پس از رابطه
یکی از روشهای سنتی و شناختهشده برای کاهش احتمال بارداری، شستوشوی فوری ناحیه واژن با آب سرد یا محلولهای خاص (مانند سرکه رقیقشده یا جوش شیرین) بلافاصله بعد از رابطه است. این روش، بهعنوان یک راه غیرقطعی و با درصد موفقیت پایین شناخته میشود، اما برخی منابع طبیعی آن را پیشنهاد میکنند.
نکات مهم:
-
دوش واژینال ممکن است باعث تغییر pH واژن شده و خطر عفونت را افزایش دهد.
-
این روش بیشتر حالت روانی دارد و از لحاظ علمی تأیید کامل نشده است.
استفاده از کاندوم پس از شروع رابطه (روش تأخیری)
در برخی موارد، اگر کاندوم در ابتدای رابطه استفاده نشده باشد، میتوان در میانه یا پایان رابطه آن را بهکار برد. البته این روش تنها در صورتی مؤثر است که انزال هنوز رخ نداده باشد.
محدودیتها:
-
پیشاب (مایع پیشانزالی) ممکن است حاوی اسپرم باشد.
-
این روش برای پیشگیری کامل توصیه نمیشود.
روش بیرون کشیدن آلت قبل از انزال (عزل)
یکی از روشهای طبیعی و سنتی پیشگیری از بارداری است که در بسیاری از منابع طب سنتی و حتی احادیث اسلامی نیز ذکر شده است. در این روش، مرد بلافاصله قبل از انزال، آلت خود را از واژن خارج کرده و منی را بیرون از بدن زن تخلیه میکند.
مزایا:
-
بدون نیاز به دارو یا وسیله خاص
-
قابل اجرا در هر مکان و زمان
معایب:
-
نیاز به کنترل بالا توسط مرد
-
احتمال وجود اسپرم در مایع پیشانزالی
-
مؤثر نبودن در صورت تأخیر در خروج
شستوشوی واژن با آب و سرکه یا آب و نمک
برخی منابع سنتی و محلی استفاده از محلولهای خانگی مانند آب و سرکه رقیقشده یا آب و نمک را برای شستوشوی داخلی واژن پس از نزدیکی توصیه میکنند. هدف این روش، از بین بردن اسپرمهای وارد شده به واژن است.
نکات مهم:
-
ممکن است باعث ایجاد سوزش یا التهاب در واژن شود.
-
اثربخشی علمی آن هنوز تأیید نشده است.
تخلیه واژن و قرار گرفتن در وضعیت مناسب بعد از رابطه
پس از پایان رابطه جنسی، برخی پیشنهاد میدهند که زن بلافاصله در وضعیت نشسته یا اسکات قرار بگیرد تا نیروی جاذبه به خروج مایع منی کمک کند. همچنین، استفاده از دستمال برای خارج کردن سریع منی از واژن نیز میتواند به کاهش احتمال نفوذ اسپرم کمک کند.
توجه: این روشها ممکن است اثربخشی قطعی نداشته باشند و بیشتر جنبه حمایتی دارند.
استفاده از روشهای طبیعی تقویمی
درصورتیکه زمان تخمکگذاری زن مشخص باشد (که معمولاً در وسط سیکل قاعدگی رخ میدهد)، رابطه جنسی در روزهایی که احتمال باروری پایینتر است، میتواند به جلوگیری از بارداری کمک کند. این روش زمانی مؤثر است که چرخه قاعدگی زن منظم باشد و زمان تخمکگذاری بهدرستی شناسایی شود.
مناسب برای: افرادی که اطلاعات دقیق از سیکل قاعدگی دارند و بهدنبال راههای بدون دارو هستند.
استفاده از اسپرمکشها یا ژلهای موضعی ضدبارداری
در برخی کشورها، ژلها یا کرمهایی وجود دارند که قبل یا بعد از رابطه در داخل واژن استفاده میشوند و وظیفه آنها از بین بردن اسپرم یا ایجاد سدی برای ورود اسپرم به رحم است. در صورتیکه به قرص دسترسی نداشته باشید، این محصولات میتوانند گزینهای مؤثرتر از روشهای خانگی باشند.
مزایا:
-
بدون نیاز به بلع دارو
-
عوارض کمتر نسبت به قرص اورژانسی
معایب:
-
نیاز به تهیه از داروخانه
-
ممکن است برای همه در دسترس نباشد
مراجعه به پزشک برای استفاده از آییودی اورژانسی
اگرچه این روش بدون قرص است، اما جزو روشهای پزشکی محسوب میشود. در صورت مراجعه به پزشک یا مرکز درمانی تا ۵ روز بعد از رابطه، آییودی مسی میتواند بهعنوان یک راهکار بسیار مؤثر برای پیشگیری از بارداری مورد استفاده قرار گیرد. این ابزار از ورود اسپرم به تخمک جلوگیری میکند و حتی در صورت لقاح، از لانهگزینی جلوگیری مینماید.
مناسب برای: افرادی که رابطه محافظتنشده داشتهاند و به دنبال یک راه مطمئن و بدون مصرف قرص هستند.
نتیجهگیری
در پاسخ به این سؤال که «چگونه بدون استفاده از قرص، بعد از رابطه از بارداری جلوگیری کنیم؟»، باید گفت که روشهای متعددی وجود دارد اما بیشتر آنها اثربخشی ۱۰۰٪ ندارند. روشهایی مانند عزل، شستوشوی سریع، وضعیت بدنی مناسب یا استفاده از ژلهای اسپرمکش تنها در صورتی تا حدی مؤثر خواهند بود که در سریعترین زمان ممکن بعد از رابطه انجام شوند.
با این حال، اگر بهدنبال اطمینان کامل هستید، مشاوره با پزشک و استفاده از آییودی اورژانسی گزینهای علمی و بیخطر نسبت به قرص اورژانسی است. در غیر این صورت، روشهای طبیعی باید با احتیاط و آگاهی کامل مورد استفاده قرار گیرند تا از بارداری ناخواسته جلوگیری شود.